sobota, 6 września, 2025

Radykalne oko

Wydawnictwo Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie ma przyjemność przedstawić najnowszą publikację – książkę autorstwa profesora Andrzeja Turowskiego „Radykalne oko. O Witkacym, Kobro, Strzemińskim, Themersonach, Żarnowerównie i innych twórcach sztuki wzbudzającej niepokój”.

W swoim najnowszym dwutomowym dziele „Radykalne oko. O Witkacym, Kobro, Strzemińskim, Themersonach, Żarnowerównie i innych twórcach sztuki wzbudzającej niepokój” profesor Andrzej Turowski dokonuje istotnej zmiany w swoich badaniach nad awangardą. Pierwszą wojnę światową traktuje jako wydarzenie kluczowe w historii XX-wiecznego modernizmu. Transgresję, rozumianą dotąd jako konstruktywistyczne przekroczenie, w nowej książce zastępuje dadaistyczna subwersja, strategia krytycznego spojrzenia.

“Między przeszłością a przyszłością rozciąga się teren rozdartej formy będącej doświadczeniem świata współczesnego, sztuki wyrażającej opór przed totalnością (poznania) i niepokój tożsamości (istnienia). Takie miały być, mówiąc najogólniej, granice problemowe książki poświęconej radykalnemu oku.

W pierwotnym zamyśle chciałem traktować ją jako nowe i zmienione wydanie dawno wyczerpanej publikacji Budowniczowie świata, która z kolei była krytyczną wersją napisanego wiele lat temu opasłego tomu moich rozważań zatytułowanych Konstruktywizm polski. Tak się jednak nie stało. Obecna mutacja dawnych książek okazała się krytyką poprzednich, polemiką z podstawowymi pojęciami, które kiedyś zastosowałem, a także z koncepcją sztuki i metodą badawczą leżącą u podstaw ówczesnych rozpraw.”

Książkę spinają dwa rozdziały dotyczące podróży. One też określają historyczne i problemowe ramy rozważań o nowoczesności. Wyprawa Stanisława Ignacego Witkiewicza i Bronisława Malinowskiego – współczesnych argonautów, „do tropików” oraz związana z emigracyjnymi losami Teresy Żarnowerówny, wędrówka artystki, która między 1940 a 1945 rokiem próbowała przedostać się z Europy do Nowego Jorku.

Pierwsza podróż, w poszukiwaniu Innego, miała wymiar fantazmatyczny, druga przybrała formę tragicznej tułaczki. Egzotyczna podróż, mająca zaspokoić pragnienie uniwersalnej jedności, traktowana jest tu jako mit założycielski modernizmu, podczas gdy wojenna tułaczka i doświadczenie śmierci kończyły nowoczesność.

Dwutomowe dzieło (t 1: Argonauci, t 2: Żołnierze), w atrakcyjnej szacie graficznej autorstwa Błażeja Pindora, zawiera ponad 320 ilustracji i zdjęć, i jest koedycją wydawnictwa Muzeum Sztuki Nowoczesnej i wydawnictwa słowo/obraz terytoria.

“Historycy sztuki zbliżają̨ się̨ do sztuki na różne sposoby. Chcą ją zatrzymać, utrwalić, ocalić, opisać, sklasyfikować, osadzić w czasowo-przestrzennych strukturach, zrozumieć, wytłumaczyć jej sensy innym. Eksplorując obszary sztuki, w ten czy inny sposób chcą̨ „uczynić ją sobie poddaną”. Profesor Andrzej Turowski z pewnością zbliżył się do sztuki jako artysta – stąd właśnie puste zazwyczaj określenie „twórczość naukowa” jest w Jego wypadku pełne treści. Andrzej Turowski nie tylko sztukę bada – on ją współtworzy.”

prof. Maria Poprzęcka

Andrzej Turowski krytyk i historyk sztuki nowoczesnej, znawca awangardy. Autor kilkuset rozpraw naukowych i tekstów krytyczno-artystycznych. Do jego najważniejszych książek należą: Konstruktywizm polski (1981), Wielka utopia awangardy (1990), Awangardowe marginesy (1998), Budowniczowie świata (2000), Malewicz w Warszawie (2002), Parowóz dziejów (2012), Biomorfizm w sztuce XX wieku (2019). Wykładał w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, był profesorem w l’Ecole d’Architecture w Paryżu oraz na Uniwersytecie w Clermont Ferrand, a w 1990 objął katedrę sztuki nowoczesnej Uniwersytetu Burgundzkiego w Dijon. Współtworzył program poznańskiej Galerii Odnowa (lata 60.) i program Galerii Foksal w Warszawie (lata 70.), był również związany z teatrem Cricot 2. Były członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Doktor honoris causa Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Odznaczony złotym medalem Gloria Artis.

22 czerwca o godz. 18:00 zapraszamy do Muzeum nad Wisłą na spotkanie z profesorem Andrzejem Turowskim i profesor Marią Poprzęcką, które poprowadzi Joanna Mytkowska.

Partnerami medialnymi są Magazyn Szum i Tygodnik Powszechny.

Książkę można nabyć w naszym M Sklepie https://sklep.artmuseum.pl/radykalne-oko-t186.html 

tekst: Dorota Szopowska

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

XIII Festiwal Blues pod Piecem

30 sierpnia 2025 r. o godz. 19.00 w Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach...

150 LAT MUZEALNICTWA ROLNICZEGO NA ZIE...

W 2025 roku przypada 150. rocznica pojawienia się idei muzealnictwa rolniczego ...

XI.Legenda STARa

11.LegendA STARa, to zlot pojazdów  zabytkowych organizowany przez Powiat ...

XIII Festiwal Blues pod Piecem

30 sierpnia 2025 r. o godz. 19.00 – Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach...

Wyniki naboru do projektu “Projektowan...

Narodowe Centrum Kultury rozstrzygnęło nabór do programu szkoleniowego realizow...