Dwie nagrody RenOwacja 2024 dla Ratusza Oruńskiego w Gdańsku – jury i internautów – to kolejny dowód na to, że ta inwestycja jest doceniana nie tylko przez profesjonalistów. Wręczenie nagród odbyło się 25 stycznia podczas uroczystej gali towarzyszącej wydarzeniu 4 Design Days 2024 w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach.
Ratusz Oruński to budynek z długą historią, której nowy rozdział rozpoczął się w lutym 2022 roku; wtedy to, po kompleksowej modernizacji przeprowadzonej dzięki Gminnemu Programowi Rewitalizacji, ratusz zmienił swoją funkcję i został ponownie otwarty dla mieszkańców. Dziś to przestrzeń działań społecznych i kulturalnych, siedziba biblioteki, rady dzielnicy, a także Gdańskiej Fundacji Innowacji Społecznej.
Konkurs RenOwacja2024 to zwrócenie uwagi na dobre praktyki w zakresie kompleksowej modernizacji budynków różnych typów. Jego organizatorem jest Stowarzyszenie Fala Renowacji. Nagrody dla Ratusza Oruńskiego odebrały Ewa Pielak – zastępca dyrektora Biura Rozwoju Gdańska oraz Anna Mańkowska, zastępca dyrektora ds. projektów kubaturowych w Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska.
– Inwestycja związana z kompleksową przebudową Ratusza Oruńskiego była jednym z największych, ale i najciekawszych zadań w ostatnich latach – zwraca uwagę Anna Mańkowska z DRMG. Remont zabytków, a już szczególnie z tak ciekawą historią, gdyż przypomnę, że przez wiele lat funkcjonował tu komisariat, zawsze wiąże się z wyzwaniami. Wszystkie te trudności udało nam się pokonać i dzięki zaangażowaniu zespołu oddaliśmy do użytku budynek, który jest nie tylko wizualną perełką na mapie Gdańska, ale przede wszystkim jego wnętrza są komfortowe i służą mieszkańcom.– Warto wspomnieć, że rewitalizacja to nie tylko remonty, ale także kompleksowe działania na rzecz lokalnych społeczności, które mają pozytywny wpływ na życie codzienne – podkreśla Ewa Pielak, odpowiedzialna za realizację Gminnego Programu Rewitalizacji w Gdańsku. To proces długi i skomplikowany, dlatego – realizując te zadania – BRG współpracuje z Dyrekcją Rozbudowy Miasta Gdańska, Gdańskimi Nieruchomościami, radami dzielnic i organizacjami pozarządowymi.
Każdy kamień coś znaczy
Przez wiele lat mieszkańcy Oruni do budynku ratusza przy ulicy Gościnnej 1 woleli nie zaglądać – mieścił się tu posterunek milicji, potem policji, od 2010 roku stał on pusty. Od swoich początków w roku 1867 aż do końca II wojny światowej Ratusz Oruński był siedzibą lokalnego magistratu, ale nie tylko: w latach 30. XX wieku funkcjonował tu także m.in. Ośrodek Pomocy Bezrobotnym, Urząd ds. Młodzieży, Urząd stanu cywilnego i policja kryminalna. W 1940 roku zainstalował się tu Luftschutz Reviergruppe 6 – oddział organizacji odpowiedzialnej za obronę przeciwlotniczą.
Już na pierwszy rzut oka ratusz robi ogromne wrażenie. Neogotycka bryła wyraźnie nawiązuje do architektury średniowiecznych katedr: czerwona cegła, wieńczące szczyt fasady wieżyczki-sterczyny i pionowe elementy dekoracyjne, które pięknie podkreślają strzelistość budowli. Jeśli jednak miłośnik architektury podejdzie bliżej, może się poczuć lekko zdezorientowany: ornamenty na fasadzie wyraźnie nawiązują do secesji – łuki ponad oknami parteru zdobią liście kasztanowca oraz winnej latorośli i kiście winogron. Gdy spojrzy wyżej, dostrzeże dwie płaskorzeźby przedstawiające postacie kobiece – greckie boginie Demeter i Temidę. Demeter, bogini urodzaju, zbóż i rolnictwa, w jednej ręce trzyma sierp i bukiet kłosów zboża, a w drugiej księgę. Postać ta wskazuje na rolniczy charakter Oruni. Temida, bogini sprawiedliwości, dzierży swoje nieodłączne atrybuty: wagę i miecz. To znak, że w budynku tym zapadały niegdyś ważne decyzje.
Metamorfoza – najważniejsze jest wnętrze…
Ratusz Oruński, choć objęty ochroną konserwatorską, przez ostatnie lata stał pusty i niszczał. Mieszkańcy marzyli o tym, by stał się on przestrzenią otwartą dla wszystkich – dzięki modernizacji życzenie to się spełniło. Prace remontowe ruszyły w połowie 2020 roku. Wieloletnia dewastacja oraz zmiana funkcji budynku wymusiły gruntowną przebudowę układu pomieszczeń, klatki schodowej oraz dostosowanie go do potrzeb osób, np. mających trudności z poruszaniem (m.in. montaż windy). Wykonane zostały nowe instalacje, wymieniono okna i drzwi, założono nowoczesną wentylację. Wszystkie prace objęte były nadzorem konserwatorskim. Czuwali nad nimi także archeolodzy. Dwa piętra odnowionego Ratusza Oruńskiego zajmuje filia Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku. W ratuszu swoje miejsce znalazła także Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej, wspierająca gdańszczan, szczególnie tych najmłodszych. Dzięki nim ratusz jest przestrzenią ciekawych warsztatów i spotkań terapeutycznych. Budynek jest także siedzibą Rady Dzielnicy Orunia-Święty Wojciech-Lipce.
Zmiany na Oruni – doceniane
Przebudowa Ratusza Oruńskiego w 2022 roku ubiegała się o nagrodę Modernizacja Roku & Budowa XXI wieku. Konkurs organizowany jest od prawie trzydziestu lat przez Stowarzyszenie Ochrony Narodowego Dziedzictwa Materialnego. Projektu Rewitalizacja Oruni w Gdańsku został natomiast nagrodzony Pomorskim Sztormem 2021, w kategorii Sztorm Europejski. Plebiscyt Pomorskie Sztormy organizowany jest przez Gazetę Wyborczą i Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Ma na celu uhonorowanie osób, instytucji, wydarzeń i firm, które swoją działalnością promują Pomorskie w kraju i zagranicą.
Przebudowa Ratusza Oruńskiego to element Gminnego Programu Rewitalizacji współfinansowanego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020. Koszt inwestycji, współfinansowanej przez Unię Europejską, to ponad 6,5 mln zł. 2,7 mln zł na ten cel przekazała Gmina Miasta Gdańska. Program realizowany jest w czterech podobszarach: Nowy Port z Twierdzą Wisłoujście, Biskupia Górka i Stary Chełm, Orunia oraz Dolne Miasto z Placem Wałowym i Starym Przedmieściem.
Katarzyna Błaszkowska
Biuro Rozwoju Gdańska
