Zapraszamy na spacery kuratorskie po wystawie czasowej „Pieniądz na Pomorzu po pierwszej wojnie światowej”. Spotkaniom towarzyszyć będzie prezentacja nowych nabytków – pomorskich pieniędzy zastępczych.
Oprowadzać będą (naprzemiennie) Genowefa Horoszko oraz Mieszko Pawłowski z Działu Numizmatyki MNS.
Terminy spacerów kuratorskich:
16 marca 2024 | sobota | godzina 12.00
13 kwietnia 2024 | sobota | godzina 12.00
28 kwietnia 2024 | niedziela | godzina 12.00 [finisaż]
Ekspozycję można oglądać w Muzeum Narodowym w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina przy ul. Księcia Mściwoja II 8 (Ratusz Staromiejski przy Rynku Siennym).
Bilety w cenie 5zł (bilet edukacyjny) do nabycia w kasie muzeum bezpośrednio przed wydarzeniami.
Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej.
Pieniądz na Pomorzu po pierwszej wojnie światowej
Wystawa zorganizowana została w setną rocznicę wybuchu wielkiej inflacji. do której doszło w listopadzie 1923 roku na Pomorzu i w całych Niemczech. Reperacje wojenne i wadliwa polityka walutowa doprowadziły do kryzysu gospodarczego. Latem 1922 roku kraj wpadł w spiralę inflacji, a ta w następnym roku przerodziła się w hiperinflację. Drukowano coraz więcej banknotów w nominałach opiewających na miliardy i biliony marek. Drukarnie nie nadążały z produkcją i w obiegu zabrakło oficjalnego pieniądza. W celu przezwyciężenia jego niedostatku puszczono w obieg pieniądze zastępcze – monety i bony. Najczęściej wydawały je władze samorządowe, instytucje finansowe, zakłady przemysłowe, a niekiedy nawet osoby prywatne prowadzące działalność gospodarczą. Ich produkcja odbywała się za wiedzą, zgodą i przy udziale organów władzy. Wystawa obejmuje krótki okres i dotyczy historii pieniądza, od zakończenia pierwszej wojny do reformy walutowej w 1924 roku.
Na wystawie można zobaczyć metalowe pieniądze zastępcze, bite głównie w cynku i żelazie przez miasta pomorskie. Mają skromny wygląd i niecodzienne kształty (obok okrągłych: kwadratowe, ośmioboczne). Z uwagi na niskie nakłady, nieszlachetny kruszec i krótki czas w obiegu są dzisiaj dość rzadkie. Wysokie koszty produkcji monet zastępczych spowodowały przestawienie się wystawców na drukowanie papierowych środków zastępczych, popularnie zwanych notgeldami. W ramach ekspozycji prezentujemy dużą ich kolekcję w różnych nominałach, a także rzadkie czeki inflacyjne, wypisywane ręcznie w regionalnych instytucjach.
Kolejną ciekawostką są bony opiewające na złote fenigi i marki. W obiegu funkcjonowały złote monety, zarówno cesarskie marki, jak i carskie ruble czy amerykańskie dolary. Rząd zalegalizował tę powszechną praktykę i zezwolił emitentom na emisję tzw. pieniądza o stabilnej wartości, którego nominały wyrażone były właśnie w złotych fenigach lub złotych markach. Na Pomorzu nie było dużo takich wystawców.
Warto zwrócić uwagę kolekcjonerskie serie notgeldów. Interesująca szata graficzna sprawiła, że stały się obiektem zainteresowania kolekcjonerów. Wykształcił się niejako drugi nurt ich produkcji, oderwany od rzeczywistego obiegu. Wykorzystywano najróżniejsze motywy związane z daną miejscowością: heraldykę, zabytki, portrety znanych osobistości, symbole lokalnej gospodarki, legendy, wydarzenia historyczne, a nawet historyjki satyryczne. Drukowano całe serie bonów, niczym współczesne komiksy opowiadających różnorodne, często bardzo zabawne historie czy legendy.
Daniel Źródlewski
