4 kwietnia w ramach cyklu „Spotkania z Historią” w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbyła się promocja książki dr. Dmitriya Panto pt. „Podwójnie deportowani… Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych w Związku Sowieckim w latach 1945–1951 – dokumenty i materiały”. Dyskusję na temat książki poprowadził dr hab. Jerzy Grzybowski z Katedry Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
W temat spotkania wprowadził prof. Jerzy Grzybowski, nawiązując do słów użytych w tytule książki mówiących o podwójnie deportowanych, temacie, który on sam, jako historyk, ponad 20 lat temu zgłębiał w swojej pracy badawczej, gdzie analizował losy ludzi walczących w armii generała Andersa, mówiąc o tzw. Andersowcach, których domy po zakończeniu wojny znalazły się na mocy postanowień Konferencji w Jałcie na sowieckiej Ukrainie, Białorusi, czy Litwie. Wracali oni z Anglii, Włoch […] Byli to ludzie, który już kiedyś padli przecież ofiarą wywózek w okresie wojny w 1940, 1941 roku […], a w 1951 roku zostali wysiedleni ponownie […] w głąb Związku Sowieckiego. Ludzie ci liczyli, że Związek Sowiecki się zmienił, wracali jako żołnierze, którzy pokonali III Rzeszę […]. Dr Panto spojrzał na problem szerzej pokazując, iż wywózka nie dotyczyła tylko Białorusi w 1951 roku, dotyczyła również Ukrainy i Litwy – podkreślił prof. Grzybowski.
Następnie w dyskusji z prof. Grzybowskim autor książki parokrotnie zaznaczył z jak wielką niesprawiedliwością i okrucieństwem spotkali się wówczas Polacy, którzy doświadczali wywózek w 1951 roku, a nawet w 1952 roku przed śmiercią Stalina. Autor publikacji dr Dmitryi Panto podczas spotkania podkreślił, również, iż: omawiana przez niego problematyka w książce nie jest wyczerpana, a wręcz przeciwnie. Zaś zgłębianie danego zagadnienia jest co prawda znacząco utrudnione z racji trwającej wojny na Ukrainie i problemach z dostępem do archiwów historycznych, jednak pomimo tego, nie należy się zrażać w dalszej pracy badawczej, a sięgać po materiały już dostępne w kraju, docierać do krewnych i rodzin osób deportowanych. Postulując tym samym o dalsze badania nad losami podwójnie deportowanych.
O autorze:
Dr Dmitriy Panto – główny specjalista ds. naukowych Działu Naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, kustosz muzealny, autor i współautor publikacji historycznych, m.in. „Krzywy obraz wojny” czy „Okupacja sowiecka ziem polskich w latach 1939–1941”.
O cyklu „Spotkania z Historią”:
Jest to cykl realizowany w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, w ramach którego prezentowane są m.in. ciekawe publikacje oraz dzieła filmowe, jak i prowadzone wykłady dotyczące historii XX wieku, zwłaszcza dotykające zagadnień II wojny światowej. Spotkania są okazją do poznania dzieł autorów, publicystów oraz ludzi nauki i sztuki, jak i zadania im bezpośrednich pytań, w trakcie dyskusji wieńczącej wydarzenie. W ramach „Spotkań z historią” w Muzeum goszczono m.in. prof. Stephen Hicks z wykładem pt. „Filozofowie i narodziny narodowego socjalizmu”; dr Maciej Jan Mazurkiewicz prezentujący publikację pt. „Ludobójstwo Niemiec na narodzie polskim (1939 1945)”; czy dr Swiatosław Kulinok – autor publikacji pt. „Działalność niemieckich szkół wywiadowczo-dywersyjnych na terenie okupowanej Białorusi w latach 1941-1944”.
tekst: dr Zuzanna Szwedek-Kwiecińska
