Zakończył się kolejny etap prac związanych z wykonaniem dokumentacji projektowej – koncepcji plastycznej, architektoniczno-budowlanej i konserwatorskiej – wystawy „Polacy w KL Auschwitz. Mieszkańcy ziemi oświęcimskiej w czasie II wojny światowej”. Jego efektem jest wstępny projekt ekspozycji, która będzie prezentowana w bloku 15 na terenie byłego Auschwitz I.
Planowany termin oddania wystawy to koniec 2023 roku. Projekt nowej wystawy polskiej w Miejscu Pamięci Auschwitz jest finansowany dzięki nadzwyczajnemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Projekt wstępny autorstwa konsorcjum Adventure Sławomir Mazan, Jarema Szandar Sp. J., Koza Nostra Studio sp. z.o.o. oraz Biuro Usług Architektonicznych „Profil” sp. z o.o. powstał na bazie pracy konkursowej, która otrzymała I nagrodę w konkursie na opracowanie koncepcji wystawy.
– Projekt pokazuje, w jaki sposób projektanci wykorzystają przestrzeń powstałą w historycznym poobozowym budynku. Ukazano w nim elementy dotyczące zarówno prezentowania treści i narracji wystawienniczej, jak i wielu rozwiązań architektonicznych, konstrukcyjnych oraz konserwatorskich, które będą uwzględnione w trakcie tworzenia docelowego projektu wykonawczego – powiedział koordynujący prace nad wystawą Robert Płaczek.
„Punktem wyjścia dla projektowanej wystawy jest możliwość jej emocjonalnego przeżywania. Utrzymany został przewodni motyw aranżacji, zbudowanej z prostych form geometrycznych o zróżnicowanym zagęszczeniu. Wrażenie ograniczonej wolności, której w czasach funkcjonowania obozu nie doświadczano w ogóle, potęgowane jest poprzez nawiązanie w strukturze oraz identyfikacji wizualnej do poetyckiej wizji kolejnych kręgów piekła Dantego Alighieri” – piszą autorzy projektu.
„W kolejnych salach poziomu 0 zagęszczają się, wraz z każdym kolejnym krokiem, zadaszone struktury ekspozycyjne. Narastające uczucie przytłoczenia potęguje wydźwięk treści dotyczących wojny, okupacji i obozowej traumy. Trzeci segment korytarza mieści nawiązanie do obecnie istniejącej w budynku instalacji artystycznej, symbolizującej więźniów obozu” – czytamy.
– Wszystkie elementy uwzględnione w projekcie wstępnym zostały zaproponowane tak, by zapewnić ich trwałość i łatwość w obsłudze i użytkowaniu. Szczegółowe rozwiązania projektowe będą rozwijane, uzupełniane i w razie potrzeby dopracowywane na kolejnych etapach prac projektowych, po uzgodnieniu i w ścisłej współpracy z Muzeum – dodał Robert Płaczek.
Ekspozycja będzie stanowić rozszerzenie wystawy głównej, w sposób szczególny skupiający się na losach Polaków w KL Auschwitz. Przedstawi historię więźniów obozu rejestrowanych jako polityczni, ale także wszystkie inne kategorie osadzonych w nim obywateli polskich – w tym polskich Żydów, kierowanych do Auschwitz na zagładę.
– W KL Auschwitz zostało uwięzionych ponad 140 tysięcy polskich więźniów. Prawie połowa zginęła lub została zamordowana. W ramach zagłady Niemcy deportowali do obozu także ok. 300 tysięcy polskich Żydów. Wielu Romów, których tu zamordowano, także pochodziło z przedwojennych terenów Rzeczypospolitej. O ich losach opowiemy w nowej ekspozycji – powiedział dyrektor Muzeum dr Piotr M. A. Cywiński.
Dyrektor podkreśla, że obóz Auschwitz znany jest w świecie przede wszystkim jako miejsce Holokaustu, ale nie należy zapominać, że Niemcy utworzyli ten obóz na początku wojny dla polskich więźniów politycznych.
Autorem scenariusza ekspozycji jest dr Piotr Setkiewicz, kierownik Centrum Badań Muzeum Auschwitz.
– Wystawa mówić będzie o początkach wojny i okupacji niemieckiej w Polsce, zobrazuje skalę prześladowań i okrucieństwa, a także planowość dokonywanych przez niemiecką policję aresztowań. Omówione zostaną też mechanizmy deportacji polskich Żydów, kategorie polskich więźniów KL Auschwitz, przyczyny ich śmierci w obozie, a także temat wyzwolenia i budowania pamięci po wojnie – powiedział.
– Druga część wystawy dotyczyć będzie zarówno historii Oświęcimia w czasie II wojny światowej – realiów okupacji, wysiedleń, aktywności firmy IG Farbenindustrie, a także niemieckich planów przebudowy miasta – jak i pomocy niesionej z narażeniem życia więźniom KL Auschwitz przez „Ludzi Dobrej Woli”, Polaków mieszkających w pobliżu tzw. strefy interesów obozu – obszaru 40 km kwadratowych izolujących teren obozowy od świata zewnętrznego. Całość zakończy wykaz ponad 1200 nazwisk osób pomagającym więźniom – dodał dr Piotr Setkiewicz.
