Muzeum Narodowe w Krakowie otrzyma pieniądze na remont Biblioteki Książąt Czartoryskich, jednego z oddziałów MNK.
6 marca 2024 r. w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie, nastąpiło uroczyste przekazanie decyzji o dofinansowaniu inwestycji. Promesę z rąk Pani Minister Joanny Scheuring-Wielgus, odebrał dr Paweł Wierzbicki, kierownik oddziału Biblioteka Książąt Czartoryskich MNK.
Dofinansowanie w wysokości 37 181 150, 41 zł. zostało przyznane w ramach Programu Operacyjnego Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), dla którego instytucją pośredniczącą jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Unikatowa kolekcja Czartoryskich
Kolekcja Biblioteki Czartoryskich powstała z inicjatywy wybitnego polityka i mecenasa sztuki – Adama Kazimierza Czartoryskiego oraz jego żony Izabelli, to jedna z najstarszych kolekcji bibliotek rodowych Polski. Biblioteka i jej cenne zbiory liczące 250 tysięcy obiektów obejmują: zbiór rękopisów (od średniowiecza do czasów współczesnych), rękopisów iluminowanych, dokumentów pergaminowych (od XII do XIX w.), starodruków, w tym inkunabułów (XV w.) i cimeliów (polonica XVI w.), druków z XVIII-XXI w., czasopism od XVII w. do czasów współczesnych, muzykaliów od XIII do XIX w., kalendarzy od XVI do XX w., druków ulotnych z XIX w., map i atlasów powstałych od XVI do XX w.
Dziedzictwo dokumentacyjne zgromadzone w Bibliotece Czartoryskich jest bezcennym świadectwem historii Polski, rozwoju świata, źródłem wiedzy o różnych aspektach życia kulturalnego i społecznego, swoistym archiwum pamięci zbiorowej.
Rozbudowa i przebudowa oddziału MNK
Biblioteka Czartoryskich zlokalizowana jest w Krakowie, przy ul. Św. Marka 17, a więc w ścisłym centrum Starego Miasta. Została wybudowana w latach 60. XX wieku z przeznaczeniem na pomieszczenia dla unikatowej kolekcji Biblioteki Czartoryskich. Od tamtego czasu nie przeprowadzono większego remontu czy modernizacji budynku.
Obecnie budynek znajduje się w bardzo złym stanie technicznym i wymaga kapitalnego remontu. Infrastruktura techniczna, instalacje są przestarzałe i nie spełniają standardów ani norm techniczno-użytkowych. Także pomieszczenia magazynu wraz z upływem lat zapełniły się nowymi zbiorami i obecnie ich przestrzeń jest niewystarczająca.
Rozbudowa i przebudowa Biblioteki Czartoryskich ma na celu, przede wszystkim, spełnienie niezbędnych warunków pozwalających na odpowiednie wywiązywanie się z obowiązków wobec zbiorów bibliotecznych tj. ich gromadzenie, opracowanie, ochronę, przechowywanie oraz udostępnianie i upowszechnianie.
Remont bez wątpienia podniesie komfort czytelników i pozostałych osób korzystających z biblioteki. Budynek stanie się dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Zostaną dobudowane dodatkowe przestrzenie do prowadzenia działalności kulturalnej i edukacyjnej. Powstaną trzy przestrzenie, które będą nowymi elementami w całej strukturze obiektu. Od strony dziedzińca wewnętrznego będzie to klatka schodowa. Na dziedzińcu powstanie też przeszklona sala edukacyjno-warsztatowa. Natomiast na poziomie -2 powstanie duża sala multimedialna. Prace budowalne i wykończeniowe nie obejmą jedynie budynku. Nową aranżację zyska także dziedziniec biblioteki.
Konserwacja i digitalizacja
W ramach inwestycji zostanie także doposażona istniejąca pracowania digitalizacji w Bibliotece Czartoryskich. Zakupiony sprzęt dostosowany będzie do wymogów funkcjonalnych i technicznych, jakie spełniać powinny profesjonalne pracownie digitalizacji i konserwacji w nowoczesnym, metropolitalnym muzeum.
Projekt zakłada również niezbędne prace konserwatorskie. Biblioteka Czartoryskich posiada 250 tys. zabytkowych obiektów. Ich stan zachowania wymaga podjęcia działań prewencyjnych i zabezpieczających. Konserwacja zabezpieczająca, jaką jest anoksja, zostanie zrealizowana w trakcie trwania projektu. Jednocześnie wskazano obiekty przeznaczone do przeprowadzenia konserwacji pełnej. Stanowią one wyjątkową grupę obiektów zabytkowych. Zostały wybrane ze względu na swoją wyjątkową wartość dla kultury polskiej i historii. Są wśród nich dokumenty królewskie, papieskie, korespondencja założycieli Biblioteki Adama Kazimierza Czartoryskiego i jego żony Izabeli oraz innych przedstawicieli rodu Czartoryskich, pierwsze wydania „Odprawy posłów greckich” Jana Kochanowskiego oraz „Sonetów” Adama Mickiewicza.
Nowoczesna instytucja kultury
Realizacja przedsięwzięcia ma zasadnicze znaczenie dla dalszego rozwoju oferty programowej MNK. Biblioteka Czartoryskich będzie oferowała nowe, różnorodne formy działalności kulturalno-edukacyjnej, m.in. wydarzenia związane z promocją lokalnej kultury i historii, wydarzenia promujące młodych twórców lub twórców z mniejszości narodowych.
Projekt ma charakter interdyscyplinarny. Pozwala na łączenie różnych dziedzin działalności naukowej i artystycznej, a zaproponowane działania mają charakter międzypokoleniowy.
Dzięki tym zmianom, powstanie nowoczesna instytucja kultury, odpowiadająca na potrzeby współczesnego odbiorcy, zapewniająca użytkownikom komfortowe i bezpieczne warunki korzystania z oferty.
Otwarcie biblioteki po remoncie nastąpi w 2027 roku, natomiast zakończenie całego projektu to pierwszy kwartał 2028 roku.
Izabela Rak
