Wernisaż wystawy | 22.12.23, godz. 16.00
Finisaż | 21.01.24, godz. 15.00 – oprowadzanie po wystawie w ramach Sztuka ikony
W okresie świątecznym Muzeum Ikon w Supraślu zaprasza na kameralną wystawę poświęconą ikonografii Bożego Narodzenia. Ekspozycja jest propozycją do zapoznania się z różnorodnością symboli, gestów, postaci obecnych na ikonie Bożego Narodzenia. Cytując fragment kolędy z 1863 roku – Witaj gwiazdo złota na niebios przestworze… – autorstwa Mieczysława Romanowskiego, zapraszamy do obejrzenia wystawy, poznania ikonografii święta Narodzenia Chrystusa.
Świat przedstawiony w ikonie Narodzenia Chrystusa opiera się na opisach ewangelicznych i apokryficznych. Niejednokrotnie główna scena – Narodzenie – jest punktem wyjścia do opowiedzenia wydarzeń będących komentarzem i uzupełnieniem historii zbawienia.
Zabytki na wystawie datowane są od XVI do XIX stulecia i pochodzą z dwóch kolekcji prywatnych oraz ze zbiorów Muzeum Ikon w Supraślu. Pośród prezentowanych ikon znajdują się m.in.: wizerunek z kręgu malarstwa weneto-kreteńskiego powstały ok. 1600 roku, ikony staroobrzędowe szkoły kostromskiej, jarosławskiej, palechskiej oraz ikony bałkańskie.
Cechy stylistyczne prezentowanych wizerunków związane są przede wszystkim z ich proweniencją. Możemy zaobserwować klasyczny sposób malowania, z biegłością wykonania, z uwzględnieniem głównych założeń ikonografii święta w tradycji wschodniej, jak również ikony charakteryzujące się żywą kolorystyką, uproszczonym rysunkiem i modelunkiem postaci, o charakterze ludowym, oraz przedstawienia zawierające motywy, wątki zapożyczone ze sztuki zachodniej. Analizując kompozycję ikon Bożego Narodzenia, koncentrujemy się na postaci Marii, Dzieciątka, św. Józefa, Trzech Mędrców, aniołów i pasterzy. Dostrzegamy kolorystykę i elementy budujące strukturę przestrzeni obrazu, gdzie każda z postaci, symboli i barw ma swoje znaczenie. Opowieść o bogactwie warstw znaczeniowych jest jednym z elementów wystawy, gdzie w sposób szczegółowy zostają omówione.
Zwyczajowo podczas uroczystości danego święta, ikony przyozdabiane są ręcznikiem obrzędowym. Dlatego też wystawie towarzyszy prezentacja projektu stypendialnego realizowanego przez Alinę Dębowską-Jankiewicz, kustosza Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Ręczniki wykonane w trakcie projektu stanowią uświetnienie prezentacji ikon na wystawie Witaj gwiazdo złota na niebios przestworze… To zestawienie przypomina o tradycji i obrzędowości wpisanych we wschodnią kulturę religijną.
Spis zabytków na wystawie:
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, 1600, szkoła weneto-kreteńska, Włochy, kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVII w., Jarosław, Rosja, kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia z pokłonem Trzech Króli, deska, tempera, XVIII w., Karpaty Rumuńskie, kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., Bałkany(?), kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., Rosja, kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., warsztat staroobrzędowy –Palech (?), Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., Kostroma, Rosja, kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII/XIX w., warsztat staroobrzędowy, Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII/XIX w., Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia z pokłonem Trzech Króli, deska, tempera, XIX w., Jarosław (?), kolekcja prywatna
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XIX w., Powołże, Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia, deska – XVIII w., malatura temperowa XIX/XX w., Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia, deska – XVIII w., malatura temperowa XIX/XX w., Rosja, warsztat staroobrzędowy – Palech (?), zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, chromolitografia barwna na blasze, pocz. XX w., Moskwa, Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu
- Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, 1988, Jerzy Nowosielski, kolekcja prywatna
JAKUB RAJECKI
MUZEUM PODLASKIE W BIAŁYMSTOKU
