Kołobrzeg ze względu na swoje położenie od wieków stanowił ważny ośrodek handlowy. Podczas II wojny światowej port w Kołobrzegu był niemiecką bazą morską a od 1945 roku pełnił rolę punktu ewakuacyjnego. Od 2016 roku Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu prowadzi systematyczne badania pod kątem lokalizacji i ewidencji podwodnych stanowisk wrakowych.
W 2016 i 2017 roku w ramach akcji ,,Wraki Kołobrzegu” ekipa Muzeum Oręża Polskiego prowadziła m.in. badania wraku niemieckiego promu desantowego F 193. Jednostka zatonęła w 1945 roku pod Kołobrzegiem prawdopodobnie w wyniku eksplozji miny. Podczas prowadzonych prac zostały zlokalizowane, zidentyfikowane, a następnie wydobyte liczne militarne eksponaty. W 2017 roku z wraku niemieckiego promu wydobyto 75 mm uniwersalną armatę Schneidera wzór 1897 (produkcji francuskiej). Armata pochodzi z roku 1917 i posiada numer seryjny 11712 widoczny na zamku i obsadzie armaty oraz bicia zakładów zbrojeniowych Puteauxpod Paryżem. Na polskie pochodzenie działa wskazuje fakt: niemiecka instrukcja obsługi promów z 1943 roku, gdzie w wykazie uzbrojenia wyszczególnione jest 75 mm armata wz.97 (Polska). W tym samym roku z wraku wydobyto morską podstawę do działka Oerlikon, która waży około 500 kg i posiada oznaczenia „OERLIKON 2 cm Flak 29” oraz numer 1908.
W 2018 r. ekipa Muzeum wydobyła z wraku niemieckiego promu nietypową osłonę 75 mm armaty Schneider wz.97. Osłona sama w sobie okazała się dużym zaskoczeniem (nie jest znana w takiej formie z żadnych zdjęć), co może świadczyć o tzw. ,,frontowej” modyfikacji, dokonanej poza fabryką: w małym warsztacie lub stoczni, czyniąc ją tym samym unikalnym rarytasem. W tym samym roku wydobyto uszkodzone, ale kompletne niemieckie działko przeciwlotnicze Oerlikon. To wszystko potwierdza, że silna eksplozja zatopiła jednostkę. Wydobyta kolejna morska podstawa posiada oznaczenia „OERLIKON 2 cm Flak 29”, numer 2011 oraz waży z działkiem około 550 kg.
Działko (automatyczne) zostało zaprojektowane w roku 1914 przez Niemca Reinholda Beckera. Było szeroko stosowane podczas pierwszej oraz drugiej wojny światowej. W zmodyfikowanej formie używane jest do dzisiaj np. Amerykanie montowali je na monitorach rzecznych podczas wojny w Wietnamie.
Militarne zabytki techniki morskiej po wydobyciu zostały wstępnie wyremontowane i były prezentowane w Kołobrzeskim Skansenie Morskim. Obecnie, po przeprowadzeniu konserwacji przez firmę Skorpion, trafiły pod dach i są udostępnione dla zwiedzających na Sali Techniki w oddziale Dzieje Oręża Polskiego przy ul. Gierczak 5.
Akcja ,,Wraki Kołobrzegu” odbywała się w latach 2017/2018 pod patronatem Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Marka Gróbarczyka oraz Starosty Kołobrzeskiego Tomasza Tamborskiego.
Podwodne badania możliwe były dzięki zaangażowaniu i pomocy:
- Starostwa Powiatowego w Kołobrzegu
- Pawła Depty – Jednostka Saracen II
- Portowej Ochotniczej Straży Pożarnej „TRYTON” z Kołobrzegu
- Zakładu Robót Hydrotechnicznych i Podwodnych UW Service
- Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza
- Urzędu Morskiego w Słupsku
- Klastra Morskiego Pomorza Zachodniego
- firm Escort, Tecline, Exofin, VIP Diver,
- Muzeum Narodowego w Szczecinie
- Morskiego Ośrodka Szkoleniowego w Kołobrzegu Akademii Morskiej w Szczecinie.
Na szczególne podziękowania za wkład w ratowanie zabytków techniki morskiej zasługują: Paweł Depta, Czarek Górzyński, Tomasz Kurzawski, Jacek Podolak, Stanisław Domke, Robert Mikołajek, Emil Górski, Andrzej Ditrich, Sebastian Stępień, Maciej Wicik, Artur Nahajowski, Maciej Papke, Arek Siewierski „Woodhaven”, Marcin Bojanowski.
APEL
Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu zaprasza do współpracy wszystkie osoby posiadające informacje o zabytkach techniki morskiej, które powinny znaleźć się w polskich muzeach. Prosimy o kontakt: email alekost@wp.pl , tel. 601402400.
