środa, 30 kwietnia, 2025

Załoga B-17 na europejskich cmentarzach

W sierpniu 2022 r., podczas realizowanego przez Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu wraz z partnerami projektu: Wraki Zalewu Szczecińskiego 2022, odnaleziono wrak amerykańskiego bombowca B-17. Samolot B-17 G o numerze płatowca 44-8046 z 457. Grupy Bombowej 750. Eskadry Bombowej 8. Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych został zestrzelony 7 października 1944 r. nad Zalewem Szczecińskim. Stało się to podczas misji, która miała na celu zniszczenie fabryki benzyny syntetycznej w Policach koło Szczecina.

Informacja o odnalezieniu wraku została opublikowana w wielu mediach i na portalach społecznościowych, zarówno europejskich jak i amerykańskich. Spowodowało to duży odzew osób zajmujących się historią samolotu oraz interesujących się losem jego załogi.

Do Muzeum Oręża Polskiego odezwała się między innymi Ineke Legerstee z Holandii, opiekująca się symbolicznym grobem kpt. Alfreda Waltera Fischera, członka załogi amerykańskiego bombowca B-17. Jego ciało nigdy nie zostało odnalezione i może znajdować się we wraku samolotu zlokalizowanego na dnie Zalewu Szczecińskiego.

Nazwisko Kapitana Alfreda Waltera Fischera widnieje na ścianie zaginionych Cmentarza Amerykańskiego w Margraten, w Holandii. Jest to jeden z największych amerykańskich cmentarzy wojennych na świecie, jedyny w Holandii. Powstał w listopadzie 1944 r., w wiosce Margraten, 10 km na wschód od Maastricht, natomiast oficjalnie został oddany do użytku w 1960 r. Znajdują się na nim nagrobki ponad 8000 poległych podczas II wojny w tej części Europy amerykańskich żołnierzy oraz ściana z 1722 nazwiskami zaginionych. Rozety umieszczone obok nazwiska zaginionego oznaczają, czy dana osoba została już znaleziona i zidentyfikowana czy dalej jest poszukiwana. Cmentarz  Amerykański w Holandii (Netherlands American Cemetery and Memorial) jest administrowany przez American Battle Monuments Commission – Amerykańską Komisję ds. Pomników Bitewnych, niezależną agencję rządu Stanów Zjednoczonych, która administruje, obsługuje, utrzymuje i dba o amerykańskie cmentarze wojskowe, miejsca pamięci i pomniki głównie poza Stanami Zjednoczonymi.

Na Cmentarzu Amerykańskim w Margraten znajduje się również Fundacja Adopcji Grobów. Oferuje ona możliwość adopcji grobu poległego amerykańskiego żołnierza lub jego imienia i nazwiska, znajdującego się na ścianie zaginionych. Osoby, które adoptowały groby dbają o nie i regularnie je odwiedzają, a także często utrzymują kontakt z krewnymi poległych żołnierzy. Wiele adopcji jest przekazywanych z pokolenia na pokolenie, a korespondencja jaka rozwinęła się między adoptującymi a potomkami żołnierzy zaowocowała znajomościami i przyjaźniami, które przetrwały do dnia dzisiejszego.

Każdego roku, 4 maja, w Holenderski Dzień Pamięci odbywają się na cmentarzu obchody rocznicowe, a adoptujący i odwiedzający składają kwiaty aby wyrazić swoją wdzięczność i oddać hołd poległym amerykańskim żołnierzom, którzy oddali swoje życie za wolność Europy.

Pani Ineke Legerstee od lat była na liście oczekujących na adopcję grobu, aż w końcu kilka lat temu otrzymała do opieki kpt. Alfreda Waltera Fischera. Jak nam napisała, jest to dla niej wielki zaszczyt i bardzo często odwiedza cmentarz w Margraten ponieważ II wojna światowa odcisnęła swoje piętno również na jej rodzinie. Wujek pani Ineke przebywał w obozie koncentracyjnym, a dwóch innych zostało wywiezionych na przymusowe roboty do Niemiec.

Niestety, na dzień dzisiejszy, pani Ineke nie udało się odnaleźć krewnych kpt. Alfreda Waltera Fischera, ale cały czas zbiera informacje i ma nadzieję, że kiedyś to nastąpi.

Dzięki pomocy pani Ineke udało nam się odnaleźć i ustalić, gdzie znajdują się nazwiska jeszcze 6 członków załogi B-17 z dna Zalewu Szczecińskiego. Nazwiska sierż. Ancila U. Shepherda oraz sierż. Johna W. Koehlera znajdują się również na ścianie zaginionych na Cmentarzu Amerykańskim w Margraten. Nazwiska kpt. Henry P. Loadesa i mjr Gordona H. Haggarda znajdują się na ścianie zaginionych na Cmentarzu Amerykańskim w Neupré, w Belgii. Nazwisko por. Edwarda A. Jr. McNeala umieszczone jest na ścianie zaginionych na Cmentarzu Amerykańskim w Cambridge w Anglii. Według posiadanych przez nas raportów, pozostałych 5 lotników przeżyło katastrofę i zostało wziętych do niewoli. Mamy nadzieję, że wkrótce uda nam się ustalić ich dalsze losy.

Historia Latającej Fortecy

7.10.1944 r. bombowiec B-17G o numerze płatowca 44-8046 z 457 Grupy Bombowej Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych został zestrzelony nad Zalewem Szczecińskim. Samolot prowadził formacje 149 bombowców B-17, a ich celem była fabryka benzyny syntetycznej w Policach. Na pokładzie maszyny znajdowało się 11 członków załogi: pięciu lotników przeżyło katastrofę i trafiło do niewoli: James R. Luper, Norman A. Kriehn, William J. Morrow, Frederick N. Asbell, John H. Derling. Ciała trzech zidentyfikowano i pochowano: Henry P. Loades, Edward A. Jr. McNeal, John W. Koehler. Trzech członków załogi uznaje się do dzisiaj za zaginionych, a ich szczątki mogą znajdować się we wraku: Alfred W. Fischer, Gordon H. Haggard, Ancil U. Shepherd.

W tym dniu ze 149 bombowców B-17, które miały za zadanie wykonać tą misję aż 17 nie powróciło do bazy.

Z zachowanej relacji dowódcy płk Jamesa R. Lupera wiemy, że zadaniem bombowca B-17 było prowadzenie formacji i nawigacja w trudnych warunkach atmosferycznych. Samolot wykonywał bardzo ważne zadanie, na co wskazuje skład osobowy załogi, ponieważ z 11 lotników aż 8 stanowili oficerowie, zaś 3 pozostałych do podoficerowie wyżsi. Z relacji sierż. Alberta G. Williamsa z innego bombowca, który brał udział w Misji 133, dowiadujemy się, że płk James R. Luper kierował samolotem P.F.F. (Pathfinder Force), czyli jednostką wyposażoną w specjalistyczny radar H2X, zwany kolokwialnie Mickey.

Miejsce znalezienia wraku zostało wytypowane przez pracowników Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu dzięki ich wnikliwej analizie wszystkich dostępnych dokumentów oraz informacji dotyczących katastrofy samolotu B-17G o numerze płatowca 44-8046. Podczas prowadzonych prac badawczych na Zalewie Szczecińskiem jednostka Echo 2 firmy Escort odnalazła wrak samolotu w pobliżu miejsca, gdzie Urząd Morski w Szczecinie podczas inwestycji ,,Modernizacja toru wodnego Świnoujście – Szczecin do głębokości 12,5 m” wydobył elementy amerykańskiego bombowca B-17.

Partnerzy projektu ,,Wraki Zalewu Szczecińskiego 2022”
  • Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza,
  • Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu,
  • Starostwo Powiatowe w Kołobrzegu,
  • Firma Escort,
  • Zakład Robót Hydrotechnicznych i Podwodnych UW Service,
  • Katedra Medycyny Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego,
  • Muzeum Obozów Jenieckich,
  • Portal Polska Morska,
  • Klaster Morski Pomorza Zachodniego,
  • Urząd Morski w Szczecinie,
  • Firma Scubatech TecLine.
Apel

Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu zaprasza do współpracy wszystkie instytucje, organizacje i osoby, które chcą pomóc. Szukamy również kontaktu do krewnych załogi samolotu Boeing B-17G numer 44-8046 z  457 Grupy Bombowej, 750 Dywizjon Bombowego lub weteranów 8 Armii Lotniczej (albo ich krewnych), którzy brali udział 7 października 1944 r. w nalocie na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Prosimy o kontakt na e-mail: dyrektor@muzeum.kolobrzeg.pl lub alekost@wp.pl lub tel. 601 402 400.

Opracowanie: Magdalena Chmielewska, Wojciech Tułaza, Aleksander Ostasz

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

Optymalizacja zarządzania zbiorami muz...

Muzea na całym świecie stawiają czoła rosnącym wyzwaniom związanym z efektywnym...

Zdarzenia muzealne – Maj 2025

Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w zdarzeniach muzealnych odbywających się...

Wernisaż wystawy czasowej — „Mag...

Zapraszamy na rodzinną wystawę do Galerii Śluza!

Leonardo. Zbliżenia

Leonardo da Vinci to najbardziej znany artysta w historii. Ten wszechstronnie u...

EKSPOZEO – uniwersalny pomocnik ...

EKSPOZEO to wyposażony w wiele funkcjonalności system, który pomoże muzeom i in...