Festiwal Żydowskiego Instytutu Historycznego rusza już w najbliższy poniedziałek i potrwa przez cały tydzień!
18 września 1946 roku z piwnicy zniszczonego domu przy ulicy Nowolipki 68 wydobyto metalowe skrzynki, które zawierały pierwszą część Podziemnego Archiwum Getta Warszawy, wyjątkowego zbioru świadectw, dokumentów, dzieł sztuki i fotografii z warszawskiej „dzielnicy zamkniętej”, nazywanego na cześć jego inicjatora Archiwum Ringelbluma.
W 77. rocznicę tego wydarzenia zapraszamy na Festiwal Żydowskiego Instytutu Historycznego – tydzień wydarzeń poświęconych Archiwum i grupie Oneg Szabat.
Jesteśmy otwarci przez 7 dni, podczas których wstęp na wszystkie wystawy jest darmowy, a w Księgarni na Tłomackiem czekają na Państwa promocje i prezenty dodawane do każdego zakupu.
Program wydarzeń:
18 września, poniedziałek, 18:00 – Pokaz rysunków Beniamina Rozenfelda, prowadzi Michał Krasicki kurator i kustosz w Dziale Sztuki ŻIH.
Rysunki Beniamina Rozenfelda należą do nielicznych świadectw artystycznych zachowanych w Konspiracyjnym Archiwum Getta Warszawy (Archiwum Ringelbluma). Wykonane prawdopodobnie na zamówienie twórców Archiwum ukazują mało znane zjawiska z życia getta, odsłaniające różne wymiary ludzkiej krzywdy. Autora interesował zarówno los konkretnych jednostek, jak i określonych kategorii osób, w szczególności dzieci. Pozostaje on krytyczny wobec działalności instytucji getta i postaw części jego mieszkańców. W czasie spotkania pokazane zostaną oryginały czterech z pięciu rysunków Rozenfelda wraz ze sporządzonymi przez niego odręcznymi komentarzami. Będzie to rzadka okazja, by zobaczyć je na żywo. Zagłębimy się w poszczególne przedstawione na nich historie i spróbujmy zrozumieć, co mówią nam one o rzeczywistości getta oraz intencjach ich autora.
Zapraszamy na otwierający Festiwal pokaz. Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/1247186050011480
19 września, wtorek, 18:00 – Oprowadzanie po wystawie stałej „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”, prowadzi Justyna Majewska.
Głównym tematem wystawy jest działalność konspiracyjnej grupy działającej w getcie warszawskim pod nazwą Oneg Szabat – (hebr. Radość Soboty) oraz losy stworzonego przez nią unikatowego zbioru od jego powstania aż do dziś. Historia zapisana na kartach Archiwum ukazuje też losy jego autorów i to im po 70 latach oddajemy głos. Pomysłodawcą i głównym twórcą Archiwum był historyk dr Emanuel Ringelblum. Dzieło Oneg Szabat, będące świadectwem oporu intelektualnego i duchowego, powstawało zgodnie z naukowymi zasadami, z dbałością o obiektywność i staranność języka.
Na wystawie pokazujemy ukryte z narażeniem życia w jednej z piwnic getta – dokumenty, listy i testamenty idących na śmierć, relacje świadków i ofiar ludobójstwa. Świadectwa, w których jest ból i cierpienie poszczególnych ludzi. Gromadzono je i porządkowano w ocalonym budynku dawnej Biblioteki Judaistycznej, obecnej siedzibie Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Oprowadzanie będzie tłumaczone na język ukraiński.
Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/1255273881853667
20 września, środa, 18:00 – Spotkanie „Dokumentowanie Zagłady i zbrodni wojennych. Między Archiwum Ringelbluma a wojną w Ukrainie”. Goście: Nikita Grekowicz, Katarzyna Person
Tworzone od jesieni 1940 r. dzięki inicjatywie Emanuela Ringelbluma i przy udziale stworzonej przez niego konspiracyjnej organizacji Oneg Szabat Podziemne Archiwum Getta Warszawy jest jednym z najważniejszych świadectw o zagładzie Żydów polskich. To dokumentacja ludobójstwa, prowadzona na różnych jego etapach – niemal do samego końca – kompleksowa, niezwykle szczegółowa, ukazująca różne oblicza tej tragedii i pomagająca zrozumieć znaczenie podmiotowości cywilnych ofiar i ocalałych.
W obliczu konfliktów zbrojnych mających miejsce na przestrzeni kolejnych dziesięcioleci przesłanie i misja grupy Oneg Szabat nie przestają być aktualne – szczególnie w ostatnich latach, gdy na bieżąco śledzimy agresję Rosji na Ukrainę. Goście spotkania porozmawiają o dokumentowaniu ludobójstw i zbrodni wojennych za punkt wyjścia biorąc właśnie wojnę w Ukrainie i Archiwum Ringelbluma. Osoby przyjeżdżające z Ukrainy do Polski, często nieoczywistymi drogami, przywożą niezliczone świadectwa najgorszych oblicz wojny – ale dlaczego mają potrzebę ich utrwalenia?
https://www.facebook.com/events/843262894124539
21 września, czwartek 18:00 – Otwarty finisaż wystawy „Korzenie powstania. Opór w getcie warszawskim”.
„Korzenie powstania” towarzyszy tegorocznemu Marszowi Pamięci. Opowiada o oporze w getcie warszawskim poprzedzającym wybuch powstania – wbrew rozpowszechnionemu przekonaniu zryw nie był spontaniczny, poprzedziły go wielomiesięczne przygotowania do walki zbrojnej i lata pracy konspiracyjnej. Początkowo organizacje podziemne skupiały się na edukacji, wydawaniu prasy podziemnej i zapewnieniu wsparcia swoim sympatykom – z czasem, gdy pojawiły się pierwsze wiadomości o eksterminacji Żydów na masową skalę, zaczęto myśleć o organizacji oporu zbrojnego.
Wystawa ma formę kobierca z roślinnością muranowską, która przed wojną rosła spontanicznie w ogródkach i na podwórzach domów, a następnie jako pierwsza powróciła na gruzowiska i do dzisiaj bywa spotykana w okolicy. Rośliny zostały dobrane na podstawie badań prof. Romana Kobendzy z lat 1945-1949.
Zapraszamy do uczestnictwa w otwartym finisażu, podczas którego pożegnamy wystawę towarzyszącą nam od 21 lipca.
Chociaż instalacja zniknie sprzed Kina Muranów, chcemy, żeby przetrwała i wciąż cieszyła oczy warszawianek i warszawiaków – dlatego uczestnicy finisażu dostaną w prezencie fiolki z nasionami roślin kwitnących na wystawowym kobiercu. Mamy nadzieję, że w przyszłym roku „Korzenie powstania” rozkwitną w całej Warszawie.
Miejsce: Skwer Batalionu Harcerskiego AK „Wigry” przy Kinie Muranów
https://www.facebook.com/events/725488839403733
23 września, sobota – Wystawy otwarte od 10:00 do 18:0023 września, sobota, 11:00 – Gra miejska „Twórczynie Archiwum Ringelbluma”. Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/1245203706142453
Rachela Auerbach, Gela Seksztajn, Bluma Wasser, Gustawa Jarecka, Henryka Łazowertówna, Salomea Ostrowska, Cecylia Słapakowa – te członkinie grupy Oneg Szabat znamy z imienia i nazwiska, o wielu innych wiemy tylko tyle, że istniały. Ich wkład w tworzenie Podziemnego Archiwum Getta Warszawy był nieoceniony.
Kim były członkinie Oneg Szabat, czemu angażowały się w ryzykowną działalność, jakie zadania realizowały? Odkryj herstorie kobiet tworzących Archiwum Ringelbluma i ich role w tym procesie. Zapraszamy do wspólnej wędrówki i refleksji dookoła ich życiorysów, motywacji i fragmentów wiedzy jaką mamy na ten temat.
Udział w grze jest bezpłatny.
Miejsce zbiórki: przed Ratuszem Dzielnicy Wola, aleja „Solidarności” 90
Zapisy mailowe pod adresem rezerwacja@jhi.p. W tytule prosimy wpisać „Gra 23.09”.
23 września, sobota, 16:00 – Spacer „Śladami Oneg Szabat”, prowadzi Szymon Pietrzykowski. Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/6574828969277012
Spacer przybliży uczestnikom i uczestniczkom działalność konspiracyjnej grupy Oneg Szabat. Polegała ona na skrupulatnym i wszechstronnym dokumentowaniu losu Żydów pod okupacją niemiecką, a następnie ich Zagłady, stanowiąc jeden z największych przejawów cywilnego i intelektualnego oporu w getcie Warszawy. Podczas spaceru edukator ŻIH, Szymon Pietrzykowski, poprowadzi Państwa śladami współpracowników Oneg Szabat do miejsc istotnych ze względu na pracę grupy.
Udział w spacerze jest bezpłatny.
Miejsce zbiórki: przed budynkiem Żydowskiego Instytutu Historycznego, ul. Tłomackie 3/5
24 września, niedziela, 11:00 – Ostatnie oprowadzanie kuratorskie po wystawie czasowej „Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1956)”, prowadzi Michał Krasicki. Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/278448994970505
Pomniki oporu to największa i jak dotąd najbardziej zróżnicowana prezentacja sztuki o powstaniu w getcie warszawskim rozpięta między wojną a początkami odwilży (1943–1956). Wybrane przez kuratorów rzeźby, pomniki, plakaty, grafiki i zdjęcia przybliżają nie tylko wielowymiarowość tematu oraz jego ogromne znaczenie towarzyszące całym pokoleniom, ale także trudności i emocje bliskie ich twórcom.
Na wystawie prezentowany jest obszerny wybór prac plastycznych, również tych do tej pory nieznanych, między innymi wielkoformatowe socrealistyczne obrazy olejne, projekty plakatów rocznicowych z lat 1945-1948, a także rysunki, fotografie, rzeźby i dzieła metaloplastyczne z epoki. Zgromadzone na ekspozycji prace pochodzą w przeważającej mierze z unikatowych zbiorów ŻIH‑u. Ich wybór poprzedziła szczegółowa kwerenda przeprowadzona przez kuratorów. Wśród artystów, których prace będzie można zobaczyć warto wymienić m.in Tadeusza Kulisiewicza, Natana Rapoporta, Alinę Szapocznikow, Henryka Hechtkopfa, Tadeusza Gronowskiego, Ignacego Witza czy Bronisława Linke.
24 września, niedziela, 15:00 – Spacer rowerowy śladami upamiętnień Archiwum Ringelbluma, prowadzi Franciszek Bojańczyk. Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/209869381854887
Wyruszymy spod Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej, gdzie znajduje się najnowsze upamiętnienie grupy Oneg Szabat, a następnie odwiedzimy m.in. pomnik upamiętniający Archiwum Ringelbluma przy Nowolipkach, w miejscu ukrycia Archiwum. Zastanowimy się, jak pamięć o Oneg Szabat jest obecna w przestrzeni miasta. Wycieczka zakończy się około godziny 17:00 w Żydowskim Instytucie Historycznym.
Udział w spacerze jest bezpłatny.
Miejsce zbiórki: przed głównym wejściem na cmentarz żydowski przy ul. Okopowej 49/51
Zapisy mailowe pod adresem rezerwacja@jhi.p. W tytule prosimy wpisać „Spacer rowerowy 24.09”.
Liczba miejsc ograniczona.
Prosimy o podanie w mailu numeru telefonu, który ułatwi nam kontakt z Państwem w razie nagłej zmiany pogody, która uniemożliwiłaby realizację spaceru.
24 września, niedziela, 17:00 – „Napisz mi, moja droga, czy masz listy od szanownego syna” – Czytanie performatywne dokumentów z Archiwum Ringelbluma w wykonaniu aktorów Teatru Ochoty. Zapisy pod adresem: rezerwacja@jhi.pl
https://www.facebook.com/events/261417873449827
Ostatnim wydarzeniem Festiwalu ŻIH 2023 będzie performatywne czytanie dokumentów z Archiwum Ringelbluma w wykonaniu aktorów Teatru Ochoty: Pawła Janysta, Ilony Janyst, Krzysztofa Oleksyna, Mateusza Michnikowskiego i Irminy Liszkowskiej. Za reżyserię i inscenizację odpowiada Agnieszka Kołodyńska-Iglesias.
Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.
Partnerem Festiwalu jest Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Patroni medialni: Radio Kampus, Magazyn „Stolica”
Wydarzenie jest finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy #EEAGrants#Funduszenorweskie#EOG#EEANorwayGrants
Źródło: Żydowski Instytut Historyczny
