Aby upamiętnić te wydarzenia i opowiedzieć o nich więcej, przygotowano wiele inicjatyw dla mieszkanek, mieszkańców i gości odwiedzających Gdańsk. W programie są m.in. spacery subiektywne po wystawie stałej ECS, uroczyste otwarcie historycznej Bramy nr 2, wręczenie Medalu Wdzięczności i upamiętnienia ofiar wojny w ważnych historycznie miejscach naszego miasta.
Szczegóły przedstawiono podczas konferencji prasowej, która odbyła się w czwartek, 24 sierpnia w Europejskim Centrum Solidarności. Podczas wydarzenia nie zabrakło odniesień do tej daty: 24 sierpnia to Dzień Niepodległości Ukrainy.
– Dzisiaj mamy święto narodowe Ukrainy, a agresja rosyjska bezpośrednio za naszą granicą uświadamia nam, jak ważne jest nie tylko uczczenie pamięci, ale także radość z tego, że jesteśmy wolnym krajem. Przed nami 43. rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych i 84. rocznica wybuchu II Wojny Światowej. Od wielu lat w Gdańsku staramy się te daty zestawiać razem, nie tylko dlatego, że następują dzień po dniu, ale także dlatego, że jest to pewna klamra walki z reżimami. Z jednej strony 1 września 1939 roku na Westerplatte rozpoczęła się wojna, która zmieniła obraz świata na kilkadziesiąt lat. Także tutaj, w Gdańsku 43 lata temu, dzięki solidarnościowemu strajkowi, ale także woli dialogu i rozmowy rozpoczął się demontaż systemu, który został ustanowiony po II wojnie światowej – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
– Można powiedzieć, że to jest magia sierpnia: sierpień polski i sierpień ukraiński. Sierpień 1980 roku zaczyna proces, który właściwie kończy II wojnę światową, a końcem tego procesu jest rok 1991 – sierpień ukraiński. Dzisiaj te tak odległe daty, choć niestety nie z wyboru ludzi, którzy chcą pokoju w Europie, stały się znów bardzo ważne. Kwestia wojny i pokoju odgrywają znów dużą rolę – mówił Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
Rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych
W programie Święta Wolności zaplanowano m.in. oprowadzania po wystawie Europejskiego Centrum Solidarności ze świadkami wydarzeń, wręczenie Medalu Wolności Słowa, dyskusje w ramach Etyki Solidarności, a także wręczenie Medalu Wdzięczności, który w tym roku w imieniu nagrodzonych rodziców odbierze Mark Brzezinski, Ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce.
W środę, 30 sierpnia już po raz trzeci Fundacja Grand Press Medalem Wolności Słowa uhonoruje osoby angażujące się w działalność na rzecz dobra wspólnego, w tym m.in.: obywatelską, społeczną, kulturalną, artystyczną, naukową, dziennikarską i publicystyczną. Nagrody będą przyznane w trzech kategoriach: instytucja, media i obywatel/obywatelka. Gdańsk jest miastem gospodarzem gali. Transmisja wydarzenia o 20.30 na kanale TVN 24.
W czwartek, 31 sierpnia o godz. 11.00 odbędzie się uroczyste otwarcie historycznej bramy nr 2. Uczestnikiem wydarzenia będzie m.in. prezydent Lech Wałęsa.
– Zapraszam 31 sierpnia, w dzień podpisania Porozumień Sierpniowych, pod historyczną bramę numer 2, gdzie wspólnie z prezydentem Lechem Wałęsą otworzymy tę bramę pokazując, że jesteśmy razem i jesteśmy nadal odpowiedzialni za nasze miasto, za nasz region i za naszą ojczyznę – mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz.
Na wydarzenia zapraszał także Basil Kerski, dyrektor ECS.
– Żyjemy w kraju, w którym piękne, pozytywne rytuały się udają. W całym programie obchodów warto zwrócić uwagę na trzy wydarzenia symboliczne. 31 sierpnia tradycyjnie, z autorkami i autorami polskiej demokracji otwieramy bramę numer 2. Także 31 sierpnia podczas wydarzenia „Etyka Solidarności” profesor Michał Bilewicz opowie nam, jakie znaczenie ma słowo Solidarność. W jaki sposób jest niszczone w naszej przestrzeni przez bardzo świadomy hejt, ale jak można też działać. Pięknym symbolem jest także wręczenie Medalu Wdzięczności. W tym roku, 31 sierpnia uhonorujemy ludzi, bez których wolnej Polski by nie było, czyli Zbigniewa Brzezińskiego i jego żonę Emilie Benes Brzezinski. Ich synem jest Mark Brzezinski, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, który w imieniu rodziców przyjmie Medal Wdzięczności za wieloletnie wsparcie polskiej opozycji i Solidarności – mówił Basil Kerski, dyrektor ECS.
– Symbol otwartej bramy przepięknie wizualizuje film, który można zobaczyć na wystawie stałej ECS. To ostatni element pierwszej sali – strajkowej, kiedy widzimy, już po negocjacjach w sali BHP, otwierającą się bramę i rzucających się sobie w ramiona mieszkańców Gdańska i strajkujących robotników. Ten symbol otwartej bramy jest dla nas pewnego rodzaju zobowiązaniem. Jest też kierunkiem programowym, bo mówi on o otwartości Europejskiego Centrum Solidarności, otwartości Gdańska, jego mieszkańców i mieszkanek. To też otwartość na to, co jest dzisiaj, na nowych mieszkańców, obywateli Ukrainy i Białorusi, którzy szukają bezpiecznego miejsca na Ziemi. Chcąc im pokazać naszą solidarność, oferujemy im spacery subiektywne po wystawie stałej w ich rodzimych językach: białoruskim i ukraińskim – mówiła Patrycja Medowska, zastępczyni dyrektora ECS ds. kultury obywatelskiej.
W sobotę i niedzielę, 26 i 27 sierpnia o godz. 11.00, 12.30, 14.00 i czwartek, 31 sierpnia o godz. 12.30, 14.00 i 15.30 odbędą się spacery subiektywne po wystawie stałej ECS w języku polskim. Przewodnikami będą uczestnicy wydarzeń sprzed lat, ich obserwatorzy i historycy, którzy oprowadzą ścieżkami, jakie wyznacza ich własna perspektywa. Wśród oprowadzających będą m.in. Piotr Adamowicz, poseł na Sejm, były dziennikarz, Jerzy Kiszkis, aktor teatralny, Anna Machcewicz, historyczka, Andrzej Pągowski, grafik, kontynuator tradycji Polskiej Szkoły Plakatu, Maciej Grzywaczewski, producent filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych.
W sobotę, 26 sierpnia, o godz. 17.00 zaplanowano spacer w języku ukraińskim, podczas którego w roli przewodnika będzie Lew Zacharczyszyn. W niedzielę, 27 sierpnia, o godz. 17.00 odbędzie się spacer w języku białoruskim, w roli przewodniczki – Taciana Lysenko.
Nigdy więcej wojny
W piątek, 1 września, aby upamiętnić 84. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej, zaplanowano miejskie uroczystości m.in. przy budynku Dyrekcji Kolei, pod tablicą upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego, przy dawnej Victoriaschule, na placu Obrońców Poczty Polskiej i na cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego.
Aby umożliwić mieszkańcom i turystom dodarcie na poranne uroczystości na Westerplatte. ZTM przygotowało 8 linii autobusowych, które będą wyruszały z różnych dzielnic całego miasta (Osowej, Oliwy, Przegaliny, Lotniska, Kowali, Bysewa, Niedźwiednika i Lawendowego Wzgórza). Dojadą tam między godz. 03.40 a 04.01 Następnie będą czekać do zakończenia uroczystości, by odwieźć uczestników. Szczegółowe trasy autobusów można znaleźć w załączeniu do komunikatu.
1 września o godz. 12.00 na Placu Obrońców Poczty Polskiej, poza upamiętnianiem ofiar wojny, odbędzie się także uroczysta inauguracja roku szkolnego dla uczennic i uczniów Zespołu Szkół Morskich im. Bohaterskich Obrońców Westerplatte w Gdańsku oraz Zespołu Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Polskiej.
– 1 września to bardzo ważny moment. Tego dnia inaugurujemy nowy rok szkolny. Dla naszej szkoły, czyli dla Zespołu Szkół morskich w Gdańsku, jak i dla Zespołu Szkół Łączności w Gdańsku, to dodatkowo ważny dzień, bo za patronów przyjęliśmy sobie bohaterskich obrońców Westerplatte i obrońców Poczty Polskiej. Co roku uczestniczymy rano o 4.45 na uroczystości na Westerplatte – mówił Ryszard Dąbrowski, dyrektor Zespołu Szkół Morskich. – W tym dniu zawsze myślę o tym, co przyświecało bohaterskim obrońcom Westerplatte. Pamiętamy o ich maksymach, o honorze i o tym, dlaczego walczyli i po co walczyli. Dla naszego kraju, żebyśmy mogli żyć w wolnej Polsce – mówi Ryszard Dąbrowski, dyrektor Zespołu Szkół Morskich w Gdańsku. – Motto, które jest na Westerplatte, „Nigdy więcej wojny” to jest bardzo ważne motto i ono w tej chwili też ma ogromne znaczenie także dla tych młodych ludzi, którzy rozpoczęli naukę w gdańskich szkołach, a są zza wschodniej granicy.
- Szczegółowy program Święta Wolności można znaleźć w załączeniu komunikatu i na stronie Europejskiego Centrum Solidarności
- Szczegółowy program obchodów 84. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej można znaleźć w załączeniu do komunikatu i na stronie www.gdansk.pl.
Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku
