Wystawy prezentujące polskiej publiczności najważniejsze zjawiska światowej fotografii, dwukrotny wzrost frekwencji, wyjątkowy dar do kolekcji – 2023 rok był dla Muzeum Fotografii w Krakowie naprawdę niezwykły.
Współprace międzynarodowe
Po przełomowej wystawie poświęconej początkom fotografii artystycznej w Polsce („Fotografika. Fotografia artystyczna w Polsce 1927–1978”, kuratorzy: Łukasz Gorczyca, Adam Mazur), prezentowanej w MuFo Rakowicka od grudnia 2022 roku, nadszedł czas na pokazanie polskiej widowni najciekawszych zjawisk w światowej fotografii. Od czerwca do września w Muzeum Fotografii w Krakowie można było zobaczyć wystawę „Nagroda Deutsche Börse Photography Foundation 2023” (kurator: Dominik Kuryłek), czyli pokaz prac czworga finalistów największego na świecie konkursu dla artystów posługujących się fotografią. Finaliści – Bieke Depoorter, Samuel Fosso, Arthur Jafa i Frida Orupabo – zostali wyróżnieni za wyjątkowe wystawy zorganizowane w 2022 roku w europejskich instytucjach.
W październiku rozpoczęła się wystawa „Edward Steichen (1879–1973). Wybrane fotografie z kolekcji MNAHA w Luksemburgu” (kurator: Dominik Kuryłek): pierwsza polska retrospektywa twórczości Edwarda Steichena, wybitnego portrecisty i ojca współczesnej fotografii modowej. Złożona z 80 autorskich odbitek wystawa pozwalała prześledzić, jak ogromny wpływ na fotografię wywarł Steichen, wszechstronny artysta oraz zapalony popularyzator tej dziedziny sztuki.
Obie wystawy otwarte w Muzeum Fotografii w 2023 roku powstały dzięki partnerstwu z zagranicznymi instytucjami, które doprowadziło do pokazania widzom projektów oraz dzieł, jakie nie były wcześniej prezentowane w Polsce. Było tak zarówno w wypadku retrospektywy Edwarda Steichena, stworzonej z prac z kolekcji luksemburskiego Musée national d’archéologie, d’histoire et d’art (MNAHA), jak i wystawy prac finalistów nagrody Deutsche Börse Photography Foundation 2023. Londyńska The Photographers’
Gallery, z którą MuFo współpracowało przy realizacji tego projektu, jest jedną z najważniejszych instytucji zajmujących się fotografią nie tylko w Europie, ale i na świecie.
Dwukrotny wzrost frekwencji
MuFo Rakowicka, nowa siedziba główna Muzeum Fotografii w Krakowie, działa dopiero od dwóch lat (uroczyste otwarcie budynku nastąpiło w grudniu 2021 roku, a wystawa główna „Co robi zdjęcie?” miała swój wernisaż w maju 2022 roku), ale już coraz mocniej funkcjonuje w świadomości miłośników fotografii. W 2023 roku MuFo przyciągnęło ponad dwukrotnie więcej widzów niż w roku poprzednim! Wystawy oraz wydarzenia w minionym roku zobaczyło prawie 70 000 osób – ten przyrost zainteresowania to dowód ogromnego i rosnącego zainteresowania fotografią!
W minionym roku w trzech oddziałach Muzeum Fotografii w Krakowie odbyły się aż 443 wydarzenia. W programie MuFo znajdują się zajęcia i spotkania dla różnych grup wiekowych – od najmłodszych widzów, którzy wraz z rodzicami mogą uczestniczyć w wydarzeniach z cyklu „Maluchy w MuFo”, aż po seniorów (cykl „Czułym okiem”). Przy muzeum działa Młodzieżowa Rada MuFo – organ doradczy złożony z licealistów, którzy wspólnie z muzealnikami pracują nad programem skierowanym do swoich rówieśników. W trzecim roku działania Młodzieżowa Rada liczy już 17 członków i członkiń.
Dar Teresy i Andrzeja Starmachów
W 2023 roku Muzeum Fotografii w Krakowie otrzymało od Teresy i Andrzeja Starmachów niezwykle hojny dar: ponad 80 dzieł, na które składają się 373 obiekty muzealne. Właściciele jednej z najważniejszych polskich galerii sztuki zdecydowali się przekazać znaczącą część swojej gromadzonej przez lata, prywatnej kolekcji dwóm krakowskim instytucjom. Dzięki tej decyzji, o skali bezprecedensowej w historii polskiego muzealnictwa po 1989 roku, kolekcje Muzeum Fotografii w Krakowie oraz
MOCAK-u zyskały prace o fundamentalnym znaczeniu dla historii polskiej sztuki współczesnej i nowoczesnej.
Chociaż historia zna przypadki przekazywania dzieł przez prywatnych kolekcjonerów do publicznych instytucji, szukając w polskiej historii sztuki daru podobnej rangi, musimy się cofnąć o ponad sto lat! W 1920 roku Feliks „Manggha” Jasieński przekazał swoją kolekcję sztuki, obejmującą zarówno imponujące zbiory sztuki Dalekiego Wschodu, a także dzieła współczesnych Jasieńskiemu artystów: Stanisława Wyspiańskiego, Leona Wyczółkowskiego czy Jacka Malczewskiego, Muzeum Narodowemu w Krakowie. Dzięki donacji Teresy i Andrzeja Starmachów do zbiorów MuFo trafiły prace Tomasza Ciecierskiego, Marty Deskur, Piotra Jarosa, Andrzeja Lachowicza, Przemysława Pokryckiego, Roberta Rumasa, Jadwigi Sawickiej, Jacka Marii Stokłosy, Jana Tarasina, Andrzeja Wełmińskiego oraz Krzysztof Zielińskiego.
W 2024 roku ukaże się katalog zawierający prace przekazane przez kolekcjonerów do zbiorów tych dwóch miejskich muzeów. Wystawę prezentującą dar będzie można zobaczyć od 29 lutego w nowo otwartym Bunkrze Sztuki.
Nagrody
W 2023 roku Muzeum Fotografii w Krakowie otrzymało za wystawę główną „Co robi zdjęcie?” wyróżnienie Sybillą w kategorii Nowe i zmodernizowane wystawy stałe. Sybilla to najważniejsza forma uznania osiągnięć w polskim muzealnictwie, przyznawana od 1980 roku.
Wystawa „Nagroda Deutsche Börse Photography Foundation 2023” została wyróżniona Marką Radia Kraków, a Supermarka Radia Kraków za rok 2023 trafiła do Teresy i Andrzeja Starmachów za ich dar przekazany krakowskim instytucjom – Muzeum Fotografii w Krakowie oraz MOCAK-owi.
Od 2023 roku Muzeum Fotografii w Krakowie jest partnerem Nagrody im. Wojtka Falęckiego – wyjątkowego wyróżnienia ustanowionego w 2018 roku przez Ewę Łabno-Falęcką oraz Katarzynę Falęcką. Laureata nagrody spośród autorów najciekawszych projektów zrealizowanych w 2022 roku (nominowanych przez grono specjalistów), wybrało jury, w skład którego weszli: kuratorka Fotomuseum Den Haag Iris Sikking, przewodnicząca Rady Muzealnej MuFo Agata Wąsowska-Pawlik, historyk sztuki i długoletni dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi Jarosław Suchan, Bartosz Flak i Agnieszka Olszewska z MuFo oraz obie Fundatorki, Ewa Łabno-Falęcka i Katarzyna Falęcka.
Dzięki współpracy z MuFo nagroda pieniężna wysokości 12 500 złotych trafiła do artysty działającego na polu fotografii, a dodatkowo prace wyróżnionych zostaną zakupione w 2024 do kolekcji MuFo. W 2023 roku laureatem nagrody głównej został Yuriy Biley za wystawę „Przybyłem, Zobaczyłem, Zapłakałem”. Wyróżnienie honorowe trafiło do Michała Malińskiego za wystawę „Melted Teeth”.
Koniec okresu inwestycji
W październiku 2023 roku działanie zakończyło MuFo Strzelnica – budynek zabytkowej Strzelnicy został udostępniony Muzeum Fotografii w Krakowie w 2018 roku. W czasie modernizacji oraz rozbudowy ówczesnej głównej siedziby muzeum w MuFo Józefitów władze Miasta Krakowa zaproponowały Muzeum Fotografii przejęcie w pieczę obiektu przy ul. Królowej Jadwigi 220 wraz z otaczającym go ogrodem. W budynku otwarto jedyną w tym czasie dostępną dla publiczności przestrzeń MuFo z wystawą stałą „Portret”.
Okres działalności Muzeum Fotografii w Krakowie w Strzelnicy zaowocował stworzeniem wokół tego miejsca lokalnej społeczności, działającej w Klubie MuFo Strzelnica. W otaczającym budynek ogrodzie były realizowane projekty artystyczne, zainstalowano rzeźby artystki Kingi Nowak, a Zarząd Zieleni Miejskiej dokonał rewitalizacji jego południowej części. Dziś Muzeum Fotografii w Krakowie działa w swojej nowej siedzibie głównej – MuFo Rakowicka oraz w MuFo Józefitów, zmodernizowanym najstarszym oddziale muzeum, mieszczącym się w zabytkowej willi nieopodal Parku Krakowskiego.
Martyna Nowicka
