Wśród laureatów Dorocznej Nagrody Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w dziedzinie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego znaleźli się przewodnicząca Rady Ochrony Zabytków prof. dr hab. Bogumiła Rouba oraz dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Wawer. Nagrodę specjalną im. Tomasza Merty otrzymał historyk, prof. Wojciech Roszkowski.
Nagroda przyznawana jest od 1997 roku, ale tegoroczna edycja jest wyjątkowa, bo z powodu pandemii nie odbyła się uroczysta gala. Pamiątkowe statuetki laureaci otrzymają lub przekażą im je przedstawiciele MKiDN.
W tym trudnym czasie, w czasie pandemii i kryzysu, który dotknął wielu dziedzin życia społecznego i gospodarczego i odcisnął piętno również na całym sektorze kultury – docenienie ludzi kultury, nagrodzenie ich wieloletniej pracy ma dziś szczególne znaczenie. Kultura jest istotnym czynnikiem tworzącym naszą narodową wspólnotę, a jej twórcy – sami zmagając się z niełatwymi okolicznościami – stanowią dla wielu duchowe wsparcie, dodają otuchy, pozwalają na chwilę refleksji i oderwanie od codzienności. Pandemia pokazała, jak przygnębiający, smutny i pusty może być świat bez dostępu do kultury. Dlatego dziś w sposób szczególny dziękuję twórcom, artystom, edukatorom, animatorom i wszystkim, którzy każdego dnia dbają o nasze narodowe dziedzictwo
podkreślił minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, Piotr Gliński.
Na liście laureatów znalazło się 21 osób i dwie instytucje. W kategorii „Ochrona dziedzictwa kulturowego” otrzymali ją:
- prof. dr hab. Bogumiła Rouba – konserwatorka – restauratorka dzieł sztuki, specjalizująca się w konserwacji malarstwa i rzeźby polichromowanej. Pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wieloletnia członkini Rady Ochrony Zabytków, w obecnej kadencji jej przewodnicząca.
- prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Wawer – historyk wojskowości, wybitny znawca umundurowania i znaków polskich jednostek z okresu II wojny światowej, autor wielu książek, filmów, muzealnik. Od 2017 roku dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie. W latach 2012-16 był dyrektorem Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Od początku lat 80. prowadził badania naukowe w Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego oraz Studium Polski Podziemnej w Londynie i w Instytucie Marszałka Piłsudskiego.
W kategorii „Ochrona dziedzictwa narodowego” nagrodzono kampanię BohaterOn (Fundacja SENSORIA/ Fundacja ROSA) mającą na celu upamiętnienie i uhonorowanie uczestników Powstania Warszawskiego oraz promocję historii Polski XX wieku. Jest realizowana od 2016 roku przez Fundację Rosa i Fundację Sensoria. W ciągu pięciu edycji kampanii do Powstańców Warszawskich zostało wysłanych ponad 830 tys. pocztówek, listów i laurek z wyrazami wdzięczności. Na finansowe wsparcie uczestników Powstania BohaterOn zebrał już milion złotych, a w działania edukacyjne w szkołach zaangażował 800 tys. uczniów.
Laureatami w kategorii „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” zostali:
- Biblioteka Narodowa (nagroda honorowa) – za koordynację obchodów Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, digitalizację dorobku pisarza oraz wydanie Katalogu Archiwum Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Fundacji „Biblioteca Benedetto Croce” w opracowaniu Joanny Borysiak oraz uruchomienie (w porozumieniu ze spadkobiercami Pisarza) serwisu internetowego poświęconego jego życiu i twórczości.
- Joanna Borysiak – historyk, absolwentka Instytutu Historycznego UW. Pracowała w Gabinecie Rękopisów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (1982 – 2007) i Zakładzie Rękopisów Biblioteki Narodowej (2007 – 2019). Stypendystka w Pracowni Rękopisów Istituto Centrale per il Catalogo Unico w Rzymie (1996). W latach 2010 – 2019 kierowała projektem Inwentarz i digitalizacja Archiwum Gustawa Herlinga – Grudzińskiego w Neapolu. Opracowała Katalog Archiwum Gustawa Herlinga – Grudzińskiego w Fundacji „Biblioteca Benedetto Croce”, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2019.
- Dorota Fortuna – absolwentka Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie zastępca Kuratora Instytutu Dokumentacji i Studiów nad Literatura Polską, oddziału Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, wcześniej związana z Biblioteką Narodową. Autorka inwentarza Biblioteki Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, nad którym pracowała jeszcze za życia Lidii Croce. Jedna z współautorów bibliografii Leszka Kołakowskiego i współautorka suplementu do tej bibliografii.
- Jerzy Piórecki – profesor nadzwyczajny, polski biolog, założyciel i wieloletni dyrektor (1975-2001) Arboretum w Bolestraszycach, profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego do 2013. Współtwórca idei utworzenia Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego oraz projektowanego Turnickiego Parku Narodowego. Zinwentaryzował ponad 700 założeń dworsko-ogrodowych na Podkarpaciu i kilkaset na dawnych Kresach.
Nagrodę specjalną im. Tomasza Merty otrzymał Wojciech Roszkowski – ekonomista, historyk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, autor publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku. W 2018 r. z okazji stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości ukazała się jego książka „Mistrzowska gra Józefa Piłsudskiego”. Rok później została opublikowana kolejna pozycja pt. „Roztrzaskane Lustro. Upadek Cywilizacji zachodniej”. Była to jedna z najlepiej sprzedających się książek 2019 roku, która została doceniona i wielokrotnie nagrodzona. W 2020 ukazała się kontynuacja „Roztrzaskanego Lustra” zatytułowana „Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji”, w której autor skupił się na odpowiedzi na pytanie: czy rozwój cywilizacji zachodniej zmierza nieuchronnie w złym kierunku. W 2020 r. Wojciech Roszkowski został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Orderem Orła Białego.
