W Muzeum Bursztynu, oddziale Muzeum Gdańska zaprezentowano dzieło, które powstało w oparciu o przekazy ze Starego Testamentu. Bursztynowa Arka Przymierza, której przygotowania można było śledzić w piątym sezonie programu Złoto Bałtyku, została przygotowana przez Tomasza Ołdziejewskiego, znanego bursztynnika oraz Artura Szyngwelskiego, projektanta i Emilię Łuźniak, jubilerkę. Arkę będzie można zobaczyć do 12 czerwca 2023 roku.
– Gdańsk jest Światową Stolicą Bursztynu. To nie tylko miejsce, w którym każdego roku odbywają się skupiające przedsiębiorców z całego świata targi pod marką Amberif, ale także miasto, w którym działa Muzeum Bursztynu. Te ostatnie, ponownie udostępnione w nowej siedzibie w 2021 roku, w przeciągu dwóch lat odwiedziło blisko 300 tys. zwiedzających – powiedział Piotr Borawski, zastępca prezydenta Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu – Gdańsk jest też miastem, które od ubiegłego roku szczyci się bursztynowym Rekordem Guinnessa, i w którym prezentowane są współczesne i wyjątkowe dzieła bursztynników. Do ich grona dołączyła dziś bursztynowa Arka Przymierza.
Arka Przymierza jest przedstawiona jako skrzynia z drewna akacjowego o wymiarach ok. 130×80×80 cm obłożona złotem. Jej pokrywę stanowiła płyta ze złota zwana przebłagalnią (Wj 25:10-22). Zgodnie z tradycją żydowską w Arce przechowywano laskę Aarona, dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu (Hbr 9:4). W czasach Salomona (I Krl 8:9) znajdowały się tam jedynie tablice Przymierza, które Jahwe miał wręczyć Mojżeszowi na górze Synaj.
Ze Starego Testamentu do Muzeum Bursztynu
W 2022 roku Tomasz Ołdziejewski wraz z Arturem Szyngwelskim i Emilią Łuźniak rozpoczęli prace nad wyjątkowym dziełem, które można było śledzić w ostatnim odcinku piątej serii popularnego na całym świecie programu Złoto Bałtyku. Po kilku miesiącach pracy, na podstawie przekazu z Księgi Wyjścia, powstała Arka Przymierza. Do jej przygotowania użyto drewna akacjowego, złota, srebra i… pomorskiego bursztynu. Dzieło waży ok. 240kg.
– Chyba największym wyzwaniem było wyrzeźbienie cherubów. W tej postaci wyrażają one symbolicznie pokorę. Jest też umieszczona jedna surowa bryłka bursztynu, symbolizująca niedoskonałość. Celowy zabieg, który ma podkreślić, że doskonały jest tylko Bóg – powiedział Tomasz Ołdziejewski – Ta praca powstała dzięki pracy Artura i Emilii. Bez nich nie powstałyby odniesienia do Pomorza, np. srebrnej blachy imitującej fale morskie, a sama arka nie zostałaby pokryta włoskim złotem.
Bursztyn użyty do produkcji dzieła otrzymał certyfikat autentyczności w laboratorium Amber Experts.
Przyszłość Arki Przymierza
Po uroczystej prezentacji w Muzeum Bursztynu, dzieło gdańskich i pomorskich artystów będzie można zobaczyć nieodpłatnie na poziomie „0” w do poniedziałku, 12 czerwca 2023 roku. W sklepie Muzeum Bursztynu będzie można kupić książkę „Człowiek z bursztynu” autorstwa Sylwii Winnik i Tomasza Ołdziejewskiego.
– To dzieło jest fascynujące na wielu poziomach. Najciekawszy są jednak konteksty jego zaczepienia w kulturze masowej i szerzej korzeniach kultury europejskiej. To nie tylko popularny program Złoto Bałtyku, ale też odwołanie do ekranizacji przygód Indiany Jonesa, której kolejną część zobaczymy w kinach. Tego ostatniego źródła inspiracji sami artyści zresztą nie ukrywają. Dokładny opis projektu Arki Przymierza jest zawarty w Starym Testamencie, jednym z najważniejszych źródeł kultury europejskiej – powiedział Paweł Orłowski, wiceprezes Międzynarodowych Targów Gdańskich – Kolejnym kontekstem tego dzieła, ważnym dla Międzynarodowych Targów Gdańskich, jest historia bursztynu i sztuka. Bo to z nich właśnie wynika fenomen relacji biznesowych, które obserwujemy i rozwijamy. Przykład tego dzieła pokazuje, że bursztyn i współczesne bursztynnictwo potrzebują odważnych reinterpretacji, po to by dalej tworzyć jedną z gałęzi pomorskiej i gdańskiej gospodarki.
Twórcy dzieła poinformowali o powstaniu dzieła znanego reżysera, Stevena Spielberga. Być może bursztynowa Arka Przymierza wkrótce wyruszy z Gdańska w dalszą podróż po całym świecie.
Bursztynową Arkę Przymierza przygotowano w oparciu o przekaz Księgi Wyjścia.
„I uczynią arkę z drzewa akacjowego; jej długość będzie wynosiła dwa i pół łokcia; jej wysokość półtora łokcia i jej szerokość półtora łokcia. I pokryjesz ją szczerym złotem wewnątrz i zewnątrz, i uczynisz na niej dokoła złote wieńce. Odlejesz do niej cztery pierścienie ze złota i przymocujesz je do czterech jej krawędzi: dwa pierścienie do jednego jej boku i dwa do drugiego jej boku. Rozkażesz zrobić drążki z drzewa akacjowego i pokryjesz je złotem. I włożysz drążki te do pierścieni po obu bokach arki celem przenoszenia jej. Drążki pozostaną w pierścieniach arki i nie będą z nich wyjmowane. I włożysz do arki Świadectwo, które dam tobie. I uczynisz przebłagalnię ze szczerego złota: długość jej wynosić będzie dwa i pół łokcia, szerokość zaś półtora łokcia; dwa też cheruby wykujesz ze złota. Uczynisz zaś je na obu końcach przebłagalni. Jednego cheruba uczynisz na jednym końcu, a drugiego cheruba na drugim końcu przebłagalni. Uczynisz cheruby na końcach górnych. Cheruby będą miały rozpostarte skrzydła ku górze i zakrywać będą swymi skrzydłami przebłagalnię, twarze zaś będą miały zwrócone jeden ku drugiemu. I ku przebłagalni będą zwrócone twarze cherubów”. (Wj 25:10-20, wersja Biblii Tysiąclecia)
- Tomasz Ołdziejewski – bursztynnik, dwukrotny zdobywca Rekordu Guinnessa za repliki Titanica (2020) oraz latarni morskiej na Helu (2021), odznaczony medalem Starosty Powiatu Nowodworskiego (2023). Jeden z bohaterów programu Złoto Bałtyku emitowanego na kanale History Channel. Pierwsze kroki w obróbce bursztynu zaczął stawiać w wieku 11 lat. Twórca szkatuł, statków, latarni i zegarów wykonanych z bursztynu bałtyckiego. Skonstruował specjalistyczną latarkę UV, która zrewolucjonizowała proces poszukiwania bursztynu.
- Artur Szyngwelski – gdański projektant biżuterii. Jego wielką pasją jest kreowanie przedmiotów zawierających bursztyn w tym luksusowych noży, które znajdują się w wielu światowych kolekcjach prywatnych. Wykonał noże m.in. dla Angeliny Jolie.
- Emilia Łuźniak – projektantka biżuterii oraz jubilerka. Projektuje w technologii 3d oraz tworzę biżuterię metodą tradycyjną. Wykonała elementy ze srebra do Rolls Royce’a Phantom II Tomasza Ołdziejewskiego. Autorka blach ze srebra wykonanych metodą repusowania użytych do wykonania kopii Arki Przymierza.
tekst: Andrzej Gierszewski
