Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu zaprasza na wystawę pt. „Józef Wojtyga. Architekt i działacz niepodległościowy”, opowiadającą o twórczości uznanego architekta i konserwatora Józefa Wojtygi.
Józef Wojtyga urodził się w Krakowie, ale swoje życie związał z Nowym Sączem. Był uznanym architektem i konserwatorem. W chwilach dla Ojczyzny najważniejszych dał się poznać jako oddany żołnierz i patriota. Wojtyga zapisał także piękną kartę działacza niepodległościowego i społecznika. Wystawa, na którą serdecznie zapraszamy, ma przypomnieć tego wyjątkowego człowieka.
Urodził się 15 marca 1881 r. w Krakowie. Studia architektoniczne odbył na Politechnice we Lwowie, a po zakończeniu nauki w 1905 r. na krótko wrócił do Krakowa, po czym w 1908 r. przyjechał do Nowego Sącza, gdzie założył biuro projektowe. W mieście osiadł na stałe, pracując jako budowniczy nie tylko dla miejscowych zleceniodawców. Rozkwit jego działalności architektonicznej przypadł na okres międzywojenny, z którego pochodzą najbardziej prestiżowe i znane realizacje: kościół w Łabowej, pałac w Jedliczach, kościół salezjanów w Skawie oraz modernistyczne dworki na terenie Nowego Sącza. Poza projektowaniem Józef Wojtyga zajmował się działalnością konserwatorską. Na tym polu jego najważniejszym zleceniem było przygotowanie założeń do renowacji kościoła św. Małgorzaty w Nowym Sączu oraz prowadzenie prac.
Był działaczem organizacji niepodległościowych: wiceprezesem Związku Strzeleckiego, skarbnikiem Polskiego Skarbu Wojskowego i członkiem X Drużyny Strzeleckiej. Po utworzeniu Legionów Polskich, od września 1914 r. pełnił funkcję komisarza wojskowego przy Powiatowym Komitecie Narodowym w Nowym Sączu. Był również delegatem Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego i nadzorował powstałe w mieście „schronisko dla superarbitrowanych legionistów”. Od września 1917 r. działał w Polskim Korpusie Posiłkowym (II Brygada Legionów).
W lutym 1918 r. podczas starcia pod Rarańczą został aresztowany przez władze austriackie i internowany w obozie dla legionistów na Węgrzech. Następnie wcielono go do c.k. armii i od marca do czerwca 1918 r. przebywał na froncie włoskim. Za swoje zasługi został odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Legionowym i Odznaką Internowanych. W czasie II wojny światowej dom Wojtygów był miejscem spotkań działaczy podziemia. Po zakończeniu działań wojennych, architekt rozczarowany powojenną rzeczywistością, nie powrócił do pracy w zawodzie. Zmarł na chorobę serca w Nowym Sączu 17 lipca 1952 r.
Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza, poświęcona pracy zawodowej Józefa Wojtygi, obejmuje projekty i rysunki architektoniczne wybranych budowli oraz liczne szkice i impresje malarskie powstałe w czasie różnych podróży, a także w warunkach wojennych. Druga część ukazuje Józefa Wojtygę jako legionistę oraz działacza niepodległościowego i społecznego. Pokazujemy dokumenty wojskowe i osobiste, korespondencję oraz zbiór fotografii rodzinnych. Wszystkie eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów działu historycznego oraz Archiwum Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Zostały przekazane przez córkę architekta Marię Wojtygę oraz wnuczkę Marię Serafińską-Domańską.
Autorki: Edyta Ross-Pazdyk, Beata Wierzbicka
