Z Syberii do Polski – historia niezwykłej chusty

Zbiory Muzeum Pamięci Sybiru stale się powiększają. Swoją osobistą pamiątkę z czasów deportacji przekazała profesor Elżbieta Smułkowa – uznana slawinistka i białorutenistka, była pierwsza ambasador RP na Białorusi. Najnowszy eksponat to niezwykła chusta, która towarzyszyła pani Elżbiecie przez cały pobyt na Syberii, aż po powrót do kraju.

Przez Syberię do ojczyzny

W maju 1941 r. 10-letnia wówczas Elżbieta wraz z matką i siostrą zostały zesłane w głąb tajgi syberyjskiej, do posiołka Ust’ – Silga w obwodzie nowosybirskim. Ojca rodziny – Kazimierza Barana, związanego z Lasami Państwowymi we Lwowie – już rok wcześniej aresztowano. Jak się później okazało, został rozstrzelany przez NKWD w Katyniu. Rodzina dowiedziała się o tym dopiero w 1994 r., kiedy ogłoszono ukraińską listę katyńską.

W trakcie pobytu w Ust’ – Silga Elżunia Baranówna opiekowała się niemowlęciem miejscowej felczerki, za co w ramach wynagrodzenia dostała dużą ilość puszystej, białej waty. Ponieważ mrozy były siarczyste (temperatura spadała do – 45 stopni Celsjusza), a zabrana ze Lwowa odzież okazała się niewystarczająca, Elżbieta postanowiła zrobić z waty praktyczny użytek i wykonała ciepłą chustkę na głowę.

Najpierw ręcznym wrzecionem uprzędła z waty nić, następnie skręcała dwie nitki na „włóczkę”. Chustka została po bokach udekorowana koronkowym szlakiem, wykonanym szydełkiem. Matka postanowiła dodatkowo chustkę ozdobić – w rzeczach przywiezionych ze Lwowa znalazła niebieskie nici, z których naszyła na tej bieli błękitne kropki.

Mimo że chustka szybko się sprała i zszarzała, towarzyszyła jej autorce przez cały pobyt na Syberii aż po powrót do kraju.

Zbiory Muzeum Pamięci Sybiru powiększają się!

Obecnie Muzeum Pamięci Sybiru posiada blisko sześć tysięcy eksponatów. Jednak nadal pozyskiwane są cenne pamiątki, które noszą w sobie opowieść o Syberii, która zostanie przekazana następnym pokoleniom.

Wszystkie osoby, które chcą przekazać eksponat, czy podzielić się historią swoją bądź swojej rodziny prosimy kontakt z Działem Gromadzenia i Opracowywania Zbiorów:

• tel. +48 795 650 760;
• e-mail:  k.sliwowska@sybir.bialystok.pl.

Jan Roguz, Muzeum Pamięci Sybiru