Raz w roku WiMBP w Gdańsku ogłasza wspólną lekturę dla gdańszczan i gdańszczanek, nawiązując tym samym do popularnej amerykańskiej akcji „One city, one book” („Jedno miasto, jedna książka”). W tym roku do wzięcia udziału w we wspólnym czytaniu zachęcamy mieszkańców i mieszkanki całego województwa pomorskiego. Z tej okazji wybrano nie jedną, a dwie książki. Są to: „Welewetka” Stasi Budzisz i „Narodziny miasta. Miniatury o wilhelmińskim Gdańsku (1890-1914)” Jana Daniluka.
Zasady akcji Czytamy Budzisz i Daniluka są proste: bibliotekarze zachęcają do czytania wybranych książek organizując różne wydarzenia m.in. spotkania, warsztaty, koncerty, a czytelnicy dzielą się wrażeniami z lektury podczas imprez, w dyskusjach na żywo i w mediach społecznościowych.
Spotkanie inaugurujące akcję odbędzie się w poniedziałek, 17 lutego o godz. 18.00 w Bibliotece Żabianka (ul. Gospody 3b). Stasia Budzisz i Jan Daniluk porozmawiają o przeszłości i współczesności Gdańska, Kaszub i Pomorza. Spotkanie poprowadzi Natalia Soszyńska z Gdańskiego Klubu Książki.
Książki, które #GdańskCzyta w 2025 roku
„Welewetka” (Wydawnictwo Poznańskie, 2024) jest połączeniem reportażu historycznego i rodzinnej sagi. Autorka opowiada o swojej ewolucji od „kompleksu kaszubskiego” do akceptacji własnej tożsamości. Do rozrachunku z przeszłością skłonił reporterkę stopniowy rozpad kaszubskiej wspólnoty, prowadzący do zanikania języka i tradycji. Książka została doceniona nie tylko przez ogólnopolską krytykę literacką, lecz przede wszystkim przez czytelników, którzy przyznali autorce nagrodę publiczności w głosowaniu podczas VII edycji Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza”.
Jan Daniluk jako historyk od początku swojej pracy naukowej obrał Gdańsk jako swoje główne pole badawcze. Jego pełne pasji i miłości do miasta wykłady i spotkania autorskie przyciągają tłumy odbiorców „Narodziny miasta” (Marpress, 2024) to wynik pracy Daniluka nad materiałem źródłowym, z którego udało mu się, oprócz wielkiej historii, wyciągnąć obraz codziennego życia w Gdańsku przed I Wojną Światową: opowiada jakie rozwijały się dyscypliny sportu, czym handlowano na Jarmarku św. Dominika, co grano w kinach, kto był uważany za największego biznesmena i co było najsmakowitszym kulinarnym przysmakiem wilhelmińskiego Gdańska.
Te dwie niezwykłe lektury będą nie tylko wspólnym pasjonującym wyzwaniem czytelniczym, lecz przede wszystkim zachętą do sięgnięcia po kolejne książki dotyczące naszego regionu.
A co czytaliśmy w poprzednich latach?
Gdańską lekturą 2022 roku była „Talita” autorstwa Pawła Huellego, wokół której odbywały się liczne wydarzenia, m.in. spotkania autorskie, spacer literacki, koncert podczas Jarmarku Dominikańskiego czy uroczysty jubileusz 65. urodzin jej autora. Rok później w głosowaniu czytelnicy wybrali „Nieczułość” Martyny Bundy. W 2025 roku lekturą gdańszczan i gdańszczanek był „Tajny agent” autorstwa patrona biblioteki, Josepha Conrada Korzeniowskiego.
Biogramy autorów
Stasia Budzisz jest reporterką, dziennikarką i tłumaczką języka rosyjskiego. Od wielu lat współpracuje z polskimi mediami jako freelancerka. Jej publikacje można znaleźć m.in. na portalach OKO.press, Krytyka Polityczna, Nowa Europa Wschodnia, Przekrój, PostPravda.info, Tygodnik Powszechny. Wydała dwie książki reporterskie: Pokazucha. Na gruzińskich zasadach (2019) oraz Welewetka. Jak znikają Kaszuby (2023). Książka o Kaszubach była wielokrotnie nominowana do ważnych reporterskich nagród i zdobyła nagrodę główną dla najlepszego reportażu Vivelo Book Awards 2024, pierwszą nagrodę dla najlepszej książki o Kaszubach COSTERINA oraz Nagrodę Czytelników w ramach Pomorskiej Nagrody Literackiej. Stasia Budzisz była też stypendystką Ministra Kultury, Miasta Gdańska oraz programu EPIC, w ramach którego realizowała projekt reporterski dotyczący oligarchów na terenie postsowieckim. Jako reporterka i korespondentka relacjonowała m.in. wojny w Karabachu, eksodus Ormian z Karabachu, wojnę w Ukrainie, wybory prezydenckie w Gruzji, wybory parlamentarne w Gruzji, protesty w Gruzji (2019, 2021, 2023, 2024) itp.
Jan Daniluk – doktor historii, absolwent i wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Adiunkt w Zakładzie Historii Gdańska, Pomorza i Regionu Nadbałtyckiego w Instytucie Historii, Wydziału Historycznego UG. Na uczelni prowadzi zajęcia przede wszystkim z historii Polski i powszechnej XX w. Historią zawodowo zajmuje się od 15 lat. Wcześniej pracował w Hevelianum, w Muzeum Sopotu, w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz w Instytucie Pamięci Narodowej.
Współpracuje z organizacjami pozarządowymi, środowiskiem przewodników, radami dzielnic oraz instytucjami kultury. Publicysta historyczny. Konsultant merytoryczny publikacji (także powieści historycznych), recenzent, autor opinii historycznych. Prowadzi badania także dla podmiotów komercyjnych (np. inwestorów).
Pasjonat i badacz historii Gdańska oraz Sopotu (XIX-XX w.). W szerszej perspektywie zajmuje się historią Rzeszy Niemieckiej (1933-1945) i jeńców wojennych w niewoli niemieckiej w latach II wojny światowej. Interesuje się również historią kolonializmu, w szczególności niemieckiego (1884-1919). Miłośnik turystyki kajakowej, Depeche Mode, gier planszowych i książek (powieści Andrzeja Sapkowskiego, urban fantasy, steam punk). Prywatnie – mąż i ojciec trzech córek.
Zofia Tatarek
