Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce zaprasza na wystawę historycznych pamiątek zgromadzonych przez krakowskich kolekcjonerów – Annę i Pawła Maciukiewiczów. Oprócz militariów, porcelany czy tkanin szczególne miejsce w tym zbiorze zajmują osobiste przedmioty znanych osób m.in. malarza Juliusza Kossaka, pułk. Władysława Beliny-Prażmowskiego, czy reżysera Aleksandra Forda. Wystawę, która nosi tytuł „ Wszystkim wstęp otwarty ” – Cunctis patet ingressus” można oglądać od 14 marca do 8 czerwca.
– Kolekcjonerstwo ma tyle źródeł, ile jest ludzkich historii. Nie każdego dotyka w takim samym stopniu i są różne odcienie tej aktywności. W przypadku naszym ziarno padło na żyzny grunt, a realizacja tej pasji przynosi nam wielką radość – mówią Anna i Paweł Maciukiewiczowie.
Ta pasja rozpoczęła się w dworze w Fałkowicach pod Gdowem, rodzinnej posiadłości Pawła Maciukiewicza, kiedy był jeszcze dzieckiem. Wówczas znalazł na strychu staroświecki mundur w brązowym kolorze, z wysoko stojącym czerwonym kołnierzem i złotymi guzikami. Należał on niegdyś do jego dziadka – Ludwika Mayre, oficera artylerii monarchii austro-węgierskiej.
Z czasem jego poszukiwania wyszły poza najbliższe otoczenie. Już wspólnie z żoną bywali na giełdach staroci, targach antyków. Kupowali pamiątki podczas wyjazdów krajowych i zagranicznych, poszukiwali na aukcjach internetowych. Dzięki studiom historycznym, a potem pracy zawodowej, która polegała na prowadzeniu przez ponad trzy dekady antykwariatu w Krakowie zdobyli wiedzę i doświadczenie. Dziś są więc nie tylko posiadaczami ciekawych zbiorów, ale też znawcami i znakomitymi przewodnikami po kolekcjonowaniu.
Wystawa, która prezentowana będzie w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce składa się z kilku działów m.in. militariów, majoliki (Xceramiki z czasów monarchii austro-węgierskiej), porcelany, tekstyliów, a także przedmiotów związanych z Krakowem, ale też Rosją i Japonią. Pewnym wyzwaniem było zaaranżowanie muzealnych sal tak, by cała kolekcja została odpowiednio wyeksponowana.
Zwykle wystawy prezentowane są we wnętrzach, które mają neutralny, przeważnie biały kolor. Inaczej jest w naszym zamku, którego ściany zdobią zabytkowe freski. Mają one swoją barwę i fakturę i przez to wpływają na odbiór wizualny całej kolekcji. Trzeba było więc sposób ekspozycji kolekcji dobrze przemyśleć – mówi Marek Skubisz, kurator wystawy.
Kurator zaproponował, by jedną z sal zaaranżować tak, by przypominała wnętrze domu kolekcjonera. Dzięki zgromadzonym w niej meblom, obrazom i ceramice będzie można poczuć klimat fałkowieckiego dworu. W tej sali znalazła się gablota mundurem dziadka Pawła Maciukiewicza, by pokazać stosunek osobisty kolekcjonera do tego przedmiotu.
W dalszych pomieszczeniach zobaczymy ścianę z talerzami majolikowymi, które zachwycają mnogością barw i wzorów, a także zbiory m.in. porcelany pochodzącej głównie z wytwórni znajdujących się na obszarze dzisiejszych Czech. W tych wyrobach widać fascynację historiami antycznymi, orientem, czy widokami miast.
Ważną część wystawy stanowią – pochodzące z różnych epok – militaria. Wśród nich szabla husarska, karabele, stare polskie pistolety, szpady, hełmy, czy pancerze. Oryginalne przedmioty związane z okresem I Rzeczpospolitej lub powstaniami narodowymi – są wielką rzadkością na rynku kolekcjonerskim i niezwykle trudno jest je pozyskać. Kolekcjonerzy są też zafascynowani tkaninami Wschodu, bliższego i dalszego i je też będzie można zobaczyć w wielickim muzeum. Na wystawie nie zabraknie też krakowskich akcentów. Będzie można zobaczyć m.in. szpadę oficera Milicji Wolnego Miasta Krakowa z lat 1816-1836, czy plakiety przewodnika i świątnika katedry wawelskiej.
– Szczególne miejsce w naszych zbiorach zajmują przedmioty z ciekawą proweniencją: osobiste pamiątki należące kiedyś do znanych osób oraz przedmioty przypominające o tych ludziach – opowiada Anna Maciukiewicz. – Rzecz, o której wiemy, do kogo należała i, że była kiedyś w jego rękach, wzbudza niezwykłe emocje.
Tak było z metalowym pasem z XVII- XVIII w., który należał do Juliusza Kossaka. Ten przedmiot przywędrował do Maciukiewiczów razem ze rodzinną zbroją husarską Kossaków. Zbroja ostatecznie trafiła do Muzeum Historii Polski, zaś pas im pozostał. Po latach okazało się, że opowieść ma dalszy ciąg. Pewnego dnia, stojąc przed obrazem Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem” w Muzeum Narodowym w Warszawie dostrzegli pewien ważny szczegół. Okazało się, że wzór pasa, który noszą dwie postaci z obrazu: Jan Żiżka, czeski dowódca oraz kontur Kuno von Lichtenstein jest identyczny z tym, który mają w swojej kolekcji. Ten pas będzie prezentowany w wielickim muzeum. Wśród innych ciekawych pamiątek z kolekcji Anny i Pawła Maciukiewiczów są też m.in. fotografia portretowa Marszałka Józefa Piłsudskiego z jego własnoręcznym autografem, portrety Henryka Sienkiewicza i jego żony, pochodzące z zasobu rodzinnego pisarza, niemiecki bagnet z czasu drugiej wojny światowej należący do reżysera „Krzyżaków” Aleksandra Forda, czy też stolik z krakowskiego mieszkania legendarnego kawalerzysty pułk. Władysława Beliny – Prażmowskiego.
– Zdobywając nowy przedmiot, myśleliśmy, jakby to było wspaniale, gdyby inni również mogli go zobaczyć. Chcieliśmy podzielić się szerzej naszymi fascynacjami będącymi częścią naszego życia. Staje się to w końcu możliwe tutaj, w Wieliczce, na Zamku Żupnym, w miejscu nieprzypadkowym, bo tak bliskim kolebce naszych pasji: naszemu rodzinnemu domowi w Fałkowicach koło Gdowa – cieszą się kolekcjonerzy.
Muzeum Żup Krakowskich zaprasza również na oprowadzanie po wystawie „Cunctis patet ingressus”, które poprowadzą Anna i Paweł Maciukiewiczowie. Spotkanie odbędzie się 16 marca 2025 r. o godz. 13:00.
Magdalena Strzebońska-Jasińska
