10 września 2025 roku, na dnie Wisły – w miejscu, gdzie według źródeł historycznych w 1656 roku zatonął transport łupów wywożonych z Warszawy przez wojska szwedzkie podczas potopu – zakończyły się kolejne prace wydobywcze.
Akcja była prowadzona pod kierunkiem prof. Huberta Kowalskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, przy wsparciu miasta stołecznego Warszawy.
W trakcie dzisiejszych prac udało się wydobyć kilkanaście elementów pochodzących z wazowskiego pałacu z pierwszej połowy XVII wieku, a w tym dwa wyjątkowe artefakty:
- fragment łuku arkady ważący ponad 200 kg, idealnie pasujący do rekonstrukcji zewnętrznej klatki schodowej Pałacu Kazimierzowskiego, której elementy będą prezentowane na wystawie stałej Muzeum Historii Polski,
- fragment kapitelu filara, dotąd nieznany w kontekście znalezisk z tego miejsca, który pozwoli na wykonanie nowych pomiarów i dostarczy cennych informacji dla rekonstrukcji królewskiej rezydencji – Villi Regii.
Odnalezione fragmenty zostały zabezpieczone i przekazane do zbiorów Muzeum Historii Polski, gdzie przejdą dalsze prace konserwatorskie i badawcze.
Komentarz Krzysztofa Niewiadomskiego, Zastępcy Dyrektora Muzeum Historii Polski do spraw programowych:
– Wydobyte dzisiaj zabytki powiększą znajdujący się w Muzeum Historii Polski duży zbiór eksponatów pochodzących z XVII-wiecznej rezydencji królewskiej Villa Regia. Na ich podstawie przygotowujemy jedną najbardziej efektownych instalacji wystawy stałej – rekonstrukcję klatki schodowej pałacu. Dzięki tej monumentalnej konstrukcji opowiemy o potędze i bogactwie dawnej Rzeczpospolitej, a także, poprzez odniesienie do Potopu szwedzkiego, o kryzysie państwa polsko-litewskiego. Pozyskiwanie tak cennych eksponatów nie byłoby możliwe bez dobrej współpracy z archeologami, miastem Warszawa oraz wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Komentarz prof. Huberta Kowalskiego (UW):
– Od chwili, gdy w 2011 roku natrafiliśmy na pierwszą grupę obiektów, wiedzieliśmy, że nurt Wisły pracuje tak intensywnie, że niemożliwe będzie jednorazowe wydobycie całości. Każdy sezon przynosił kolejne fragmenty architektury – do tej pory wydobyto już ponad 20 ton materiału. Sezon 2015 roku był przełomowy – sądziliśmy wówczas, że to już koniec. A jednak rzeka co roku odsłania kolejne relikty przeszłości. Od 2015 roku nie prowadzimy już regularnych badań archeologicznych, ale co roku kontrolujemy teren, sprawdzając, co nowego może ujawnić
obniżający się poziom wody.
Znaleziska z Wisły po raz kolejny potwierdzają unikatowy charakter warszawskich odkryć archeologicznych i niezwykłe dziedzictwo ukryte pod powierzchnią rzeki.
MUZEUM HISTORII POLSKI
fot. MHP Maciej Cioch
