poniedziałek, 9 grudnia, 2024

Bezpłatna inicjatywa, bezcenny zysk – o wolontariacie słów kilka

Czym jest wolontariat, wiedzą już nawet małe szkraby, dumnie dzierżąc do przedszkoli wielkie worki z karmą dla schroniskowych psiaków. Na przestrzeni lat pojęcie to ewoluowało wielokrotnie i dziś wolontariusze działający na rzecz dziedzictwa są prawie normą. Prawie, bowiem jeszcze nie wszystkie instytucje oswoiły się z tą formą pracy – zauważa się jednak rosnące zainteresowanie. W Międzynarodowy Dzień Muzeów i Muzealników pozwolę sobie na krótkie rozważanie o wolontariacie – aktywności, w której chodzi „o coś więcej”.

Wolontariusz – darmowa siła robocza?

… owszem, to brzmi dosadnie, jednak niejednokrotnie właśnie z taką definicją miałam do czynienia.
Co ciekawe, tak sformułowany wniosek snuły osoby, które o wolontariacie słyszały „gdzieśtam, skądśtam”, nie działając w nim bezpośrednio.

Nie da się ukryć, że koszt wolontariusza w porównaniu do pracownika, niekoniecznie etatowego, jest znacznie mniejszy, niekiedy zerowy. Instytucje decydujące się na zasilenie swoich szeregów wolontariuszami na pewno kierują się i tą ekonomiczną stroną. Jednakże, taka „darmowość”, nie istnieje w kwestii merytoryki – dobre przygotowanie i fachowe przeszkolenie wolontariusza to elementy wymagające zaangażowania, chęci dzielenia się wiedzą i doskonalenia umiejętności nawiązywania relacji interpesonalnych. Taka osoba staje się wizytówką miejsca, reprezentantem instytucji i nierzadko jest pierwszą osobą, z którą interesant czy uczestnik wydarzenia nawiązuje interakcję. Instytucja ta winna zapewnić warunki sprzyjające rozwojowi w taki sposób, by zarówno jej założenia, jak i oczekiwania wolontariusza tworzyły spójną całość. Bywa to trudne, ale nie niemożliwe.

Jak to działa?

Form pracy wolontarystycznej jest więcej, niż dużo – od obsługi zwiedzających i opiekę nad goścmi podczas wernisaży, przez zaplecze badawczo-archiwistyczne, prace porządkowe, kolportaż zaproszeń i plakatów, aż po realizację autorskich pomysłów (konserwatorzy, spokojnie – nie bezpośrednio na tkance zabytkowej:)). To tylko utwierdza w przekonaniu, że wolontariusz ma szansę zyskać wiedzę z rozmaitych dziedzin i rozwijać ją pod okiem ekspertów. W zależności od struktury organizacyjnej, może okazać się, że będziemy odpowiedzialni za jedno, konkretne zadanie lub… absolutnie wszystko „co się nawinie”. W skrócie – zarządzanie czasem
i kontrolowany chaos to nasi nowi przyjaciele, którzy będą z nami już na zawsze.

Warto jednak zachować pewną powściągliwość – zapał powinien pokrywać się z możliwościami, jakie oferuje nam np. muzeum – czasem nadmierna ekspresja może powodować dezorganizację stałego cyklu pracy. To działa także w drugą stronę – wolontariusz będzie miał poczucie sprawczości, jeśli zakres jego działania będzie realnie wspomagał pracę zespołu. Innymi słowy, kluczem do sukcesu jest poznanie swoich silnych i słabszych stron, by współpraca przebiegała owocnie.

Niektóre placówki kultury oferują chętnym odbycie praktyki studenckiej w formie pracy wolontarystycznej. To ciekawa forma uporania się z uczelnianymi czy szkolnymi wymogami, jednak może być bardzo zgubna – dwie pieczenie na jednym ogniu? Można dyskutować, choć znane mi są przypadki, gdzie „niewinna” praktyka przerodziła się w długofalową współpracę pro bono.

Co z miejscami w których „widzimy się”, ale nie wiemy, czy potrzebują wolontariusza? Jak śpiewała Anna Jantar: Najtrudniejszy pierwszy krok, a zatem nie bójmy się napisać maila czy zadzwonić (czy ktoś jeszcze w dzisiejszych czasach dzwoni?), zgłaszając swoją gotowość do działania. Warto!

Muszą być jakieś wady…

Oczywiście, że są! Większość z nas to tzw. wzrokowcy, dlatego też zagadnienia z ciemnej strony mocy zaprezentuję w formie 4 punktów.

  1. Doba jest za krótka – niestety, jeszcze nic w tej kwestii nie zmieniono, a w wolontariacie można zakochać się od pierwszego wejrzenia. I jak tutaj wszystko pogodzić…?
  2. Ofert jest coraz więcej – istna klęska urodzaju, którą instytucję wybrać? A może wszystkie? I wracamy do punktu 1…
  3. Facebookowa lista znajomych rozrasta się w zastraszającym tempie – liczba twórczych osób jakie można poznać na drodze wolo-wędrówek jest o-grom-na!
  4. Zyskamy kondycję godną olimpijczyka: piętrowy budynek lub event w plenerze absolutnie temu sprzyjają… Czy to wada? Dla instytucji tak – straci Wolontariusza, który odkryje swoją sportową naturę i będzie działał, ale pod szyldem klubu sportowego…

Zalet jest stanowczo za dużo

Nagłówek nie kłamie – chcąc wypisać je wszystkie, zalałabym Czytelnika potokiem, ba, oceanem słów. W skrócie zatem powiem, że wolontariat to przede wszystkim dzielenie się radością, odkrywanie siebie i poczucie wspólnotowości, które powinno towarzyszyć nam przez całe życie.

Parafrazując chiński schemat szczęścia:

Jeśli chcesz być szczęśliwy przez chwilę – zjedz czekoladę,
przez rok – wyjdź za mąż,
zawsze – zostań Wolontariuszem.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Aleksandra Wańczyk
Aleksandra Wańczyk
Muzeolożka, czynna muzealniczka, asystentka Osób Niepełnosprawnych, członkini ICOM Polska i Stowarzyszenia Muzealników Polskich, pilotka wycieczek. Doktorantka Uniwersytetu Ignatianum. Organizatorka konferencji i seminariów z zakresu edukacji muzealnej i dostępności. Miłośniczka prac twórczych, literatury faktu, gotowania i... bloków. Od lat jestem nierozerwalnie związana z wolontariatem i działalnością pro-bono. Dzięki Muzeon.pl mogę podzielić się swoimi przemyśleniami na rozmaite tematy. Zainteresowania badawcze kieruję wszędzie tam, gdzie czynnik ludzki - szczególnie ten "trudny".

Pod naszym patronatem

Mistrzynie. Eseje o polskich artystkac...

Mistrzynie to stworzony przez Dagmarę Budzbon-Szymańską zbiór esejów na te...

EKSPOZEO – uniwersalny pomocnik ...

EKSPOZEO to wyposażony w wiele funkcjonalności system, który pomoże muzeom i in...

Dwie dusze twórcy ludowego

Otwarcie wystawy: 4 listopada 2024 (wernisaż) wystawa dostępna dla zwiedzającyc...

Muzeo – Najczęściej wybierany, najnowo...

W dobie dynamicznego rozwoju technologii, zarządzanie zbiorami muzealnymi staje...

Wystawa czasowa „Kolekcjonerka. Teresa...

Wystawa przybliża problematykę kolekcjonerstwa prywatnego i antropologii rzeczy...