W 2023 r. Miasteczko Galicyjskie w Nowym Sączu – oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu – realizował w ramach wielowątkowego programu o charakterze edukacyjno-kulturowo-popularyzatorskim p.n. „Galicyjski Festiwal Zmysłów – sensualne doświadczanie przestrzeni kultury i dziedzictwa regionu” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, wiele wydarzeń.
Założeniem programu było zwiększenie dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, w tym osób z niepełnosprawnościami, w Miasteczku Galicyjskim. Zaplanowane działania i materiały dostępnościowe stworzyły warunki do integracji różnych grup wiekowych i społecznych oraz aktywizację osób o utrudnionym dostępie do kultury. Projekt, oprócz niwelowania barier w dostępie do kultury, zakładał szereg działań towarzyszących festiwalowi o charakterze warsztatowym, animacyjnym i artystycznym.
Zakres projektu zakładał realizację 2 podstawowych działań w terminie od 24 września do 15 października:
– Wydarzenie plenerowe „Multisensoryka – wzrok, dotyk, smak i powonienie” 24 września 2023
Impreza oparta była na stymulacji 4 podstawowych systemów zmysłowych: wzroku i dotyku oraz smaku i powonienia. Zmysły wzroku i dotyku skoncentrowane były na pokazach rzemiosła i rękodzieła a depozytariuszami tej tradycyjnej wiedzy i umiejętności byli lokalni wytwórcy i rzemieślnicy (przedstawiciele ginących zawodów).
Aby pobudzić zmysły smaku i powonienia zostały przywołane tradycje kulinarne regionu będące skrzyżowaniem wpływów polskich, łemkowskich, żydowskich, cygańskich, węgierskich i niemieckich, kuchni mieszczańskiej, dworskiej i ludowej. Posłużyły temu liczne stoiska gastronomiczne – rustykalne, drewniane stragany – ustawione wzdłuż miasteczkowych pierzei, przy których prowadzone były degustacje tradycyjnych potraw i regionalnych specjałów. Podczas imprezy został zrealizowany konkurs kulinarny pn. „Kociołek Galicyjski” w dwóch kategoriach: tradycyjnej potrawy regionalnej oraz deseru, w oparciu o tradycyjne receptury, spuściznę kulinarną naszego regionu i najwyższą jakość produktów regionalnych. W jury konkursu zasiadł znany i ceniony w Polsce kucharz Jasiek Kuroń, autor i prezenter telewizyjnych programów o tematyce kulinarnej, który dodatkowo uświetnił wydarzenie autorskim pokazem gotowania.
Wypełnieniem przestrzeni edukacyjnej były artystyczne formy wyrazu scenka rodzajowa, pokazy, występ grupy teatralnej oraz zespołu folklorystycznego, które przybliżyły atmosferę małych miasteczek dawnej prowincji austro-węgierskiej z przełomu XIX i XX wieku oraz codzienne życie ich mieszkańców. Finałem części artystycznej był przyjazny sensorycznie koncert wokalno-instrumentalny Grupy „Małe TGD”.
Cykl warsztatów multisensorycznych „Uczta zmysłów” 25 września do 15 października 2023
Wątek edukacyjny wydarzenia stanowiły twórcze warsztaty z elementami arteterapii o charakterze animacyjnym, mające walor integracyjny. Była to niezapomniana wyprawa do krainy różnorodnych faktur, kolorów i kształtów. Podczas warsztatów uczestnicy mogli cieszyć się kontaktem zróżnorodnymi bodźcami stymulującymi wszystkie zmysły, takimi jak: glina, papier, olejki eteryczne, płatki suszonych kwiatów, przyprawy, produkty sypkie, itp.. Każdy warsztat to inna historia, inny pomysł, dzięki czemu uczestnicy odkrywali coś nowego.
Program warsztatów zakładał 4 bloki tematyczne w zakresie odczuwania kultury i sztuki za pomocą zmysłów.
- warsztaty garncarskie – w ramach zajęć uczestnicy zapoznali się z gatunkami gliny, sposobami jej oczyszczania i przygotowania, z technikami zdobienia oraz z praktyczną nauką ręcznego modelowania prostych form.
- warsztaty malowania na szkle – uczestnicy poznali techniki i historię ludowego malarstwa na szkle, ponadto każdy uczestnik miał okazję stworzyć własny projekt obrazu, a następnie przenieść go na szybę. Uczestnicy mieli dodyspozycji wzorniki i szablony z tradycyjnymi motywami zdobienia;
- warsztaty wyrobu mydełek z wosku pszczelego – pachnące, kolorowe i twórcze zajęcia z własnoręcznie wykonanym mydełkiem z certyfikowanej bazy mydlarskiej wzbogacone naturalnymi dodatkami, zapachami, w ulubionym kolorze, takimi jak płatki suszonych kwiatów, kryształki miodowo-woskowe, pyłek pszczeli, kawa, cynamon.
- warsztaty kulinarne, związane z tradycją galicyjskiego jedzenia, podczas których uczestnicy poznają wybrane smaki, przyprawy, produkty charakterystyczne dla tradycyjnych potraw galicyjskich, a następnie własnoręcznie przygotują proste dania niewymagające używania otwartego ognia.
Partnerami w realizacji projektu byli:
- Środowiskowy Dom Samopomocy w Nowym Sączu,
- Zespół Szkół nr 5 Specjalnych w Nowym Sączu,
- Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Fot. Ilustracyjne – Piotr Droździk oraz z arch. Miasteczka Galicyjskiego
tekst: Agnieszka Małecka
