Pod koniec maja 2024 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaktualizowało listę produktów tradycyjnych. Prażnica na bretlingach, specjalność kuchni kaszubskiej nordy, jest 187 produktem z pomorza zatwierdzonym w wykazie. Została zgłoszona przez stowarzyszenie Dziedzictwo Kulturowe Szlakiem Północy.
Województwo pomorskie jest czwarte w Polsce pod względem liczby zarejestrowanych produktów tradycyjnych.
Czym są brétlindżi i czym jest prażnica na brétlingach?
Kaszubskie określenie brétling pochodzi od dolnoniemieckiego brētling oznaczającego… karasia bądź leszcza. Wyrazy w innych językach (łotewskim, duńskim, niemieckim, norweskim, szwedzkim, angielskim) pochodzące z tego samego źródła oznaczały i oznaczają już szprota (sprattus sprattus, clupea sprattus). Prażnica to stare kaszubskie słowo oznaczające jajecznicę. Ma analogię w innych językach np. w słowackim, potocznym czeskim oraz w jidysz. Samo słowo ma więc z pewnością długą historię. Czy równie wielowiekowy rodowód ma przepis na jajecznicę z rybami – nie wiadomo. Z pewnością jednak zwyczaj używania mięsa szprotów jako okrasy sięga czasów, gdy rybacy z półwyspu helskiego i okolic nie prowadzili hodowli zwierząt na skalę zapewniającej dogodną ilość mięsa. Żywili się głównie tym, co udało się złowić w morzu. Szprot zaś to bardzo wartościowa ryba, bogata w składniki odżywcze. Do tego bardzo smaczna. Współcześnie jest składnikiem popularnych konserw, nadaje się do wędzenia, oraz do smażenia w głębokim tłuszczu. W takiej formie również jest produktem tradycyjnym, znanym po prostu jako kaszubski brétling, który na listę ministerstwa trafił w 2021 roku. Na liście produktów regionalnych jest też kaszubska jajecznica na węgorzu (prażnica na wãgòrzù).
Jak przygotować?
W opisie produktu na stronie ministerstwa czytamy, że pierwszym etapem w przygotowaniu prażnicy na brétlingach jest przygotowanie samych brétlingów. Należy je odgłowić, wypatroszyć, obmyć i pozostawić na pewien czas aby pozbyły się nadmiaru wody. Następnie obsuszone tuszki szprotów należy obtoczyć w mące i smażyć na patelni posmarowanej smalcem lub słoniną aż do uzyskania brązowo-srebrnej barwy. Ostatnim etapem jest zalanie usmażonych wcześniej szprotów roztrzepanymi jajkami z dodatkiem soli, pieprzu i wody. Całość należy smażyć do momentu całkowitego ścięcia się jaj. Dawniej oprócz ryby świeżej do przyrządzenia prażnicy na bretlingach używano również szprota zakonserwowanego przez zasolenie lub szprota wędzonego. Szprot zasolony wymagał krótkiego odsolenia. W tym wypadku jajecznicy nie należało już dodatkowo solić.
Przykładowa lista składników:
- 6 jajek
- 100 g szprotów
- Smalec lub słonina
- Sól i pieprz do smaku
Tekst: Piotr Widłaszewski, PORTAL SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
