Zapraszamy na wystawę cyklu siedmiu obrazów Bractwa św. Łukasza, które , dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego powróciły do Polski ze Stanów Zjednoczonych, po 83 latach. Obrazy powstały na specjalne zamówienie rządu polskiego jako dekoracja Sali Honorowej pawilonu polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku.
Po raz pierwszy można było je zobaczyć na wystawie w Muzeum Narodowym w Warszawie, która zakończyła się 11 listopada 2022 roku. Docelowo obrazy Łukaszowców uświetnią wystawę stałą Muzeum Historii Polski, którego siedziba powstaje na warszawskiej Cytadeli.
Ugrupowanie Bractwo św. Łukasza powstało w 1925 roku w Kazimierzu nad Wisłą. Artyści często bywali w Kazimierzu w ramach plenerów malarskich Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie organizowanych przez prof. Tadeusza Pruszkowskiego w Kazimierzu Dolnym. „To było niezwykle ważne miejsce dla studentów malarstwa. Chętnie tu wracali. Są najbardziej rozpoznawani i kojarzeni z tym miejscem, ponieważ pozostało po nich wiele wspomnień. Łukaszowcy przyjeżdżali tutaj częściej i na dłużej niż inni artyści. Niektórzy z nich zbudowali w Kazimierzu swoje domy, jak Antoni Michalak czy Tadeusz Pruszkowski” – opowiada kurator wystawy Dorota Seweryn-Puchalska.
Obrazy powstały w wyjątkowy sposób. W maju 1938 r. artyści z ugrupowania św. Łukasza przyjechali do domu na wzgórzu w Kazimierzu. Pracowali intensywnie po 10-12 godzin dziennie, założenie było takie, że stylistycznie obrazy mają być ujednolicone, więc artyści malowali je wspólnie, dlatego pod każdym z nich podpisanych jest jedenastu artystów. Wyglądało to w ten sposób, że w jednym momencie przy danym obrazie pracowało dwóch-trzech malarzy, po czym zmieniali się i podchodzili kolejni, robiąc korekty, porównując, ujednolicając styl.
Tematy cyklu zostały zlecone przez komitet naukowy złożony z uczonych pod przewodnictwem prof. Oskara Haleckiego. Obrazy możemy podzielić na dwie grupy tematyczne. Pierwsza porusza tematy z dziejów Polski o znaczeniu międzynarodowym, tj. „Spotkanie Bolesława Chrobrego z Ottonem III u grobu św. Wojciecha (1000)”, „Przyjęcie chrześcijaństwa przez Litwę (1386)”, „Unię Lubelską (1569)”, „Odsiecz Wiednia (1683)”. Natomiast druga grupa obrazów przedstawia wydarzenia, które wprowadzały ideę demokracji w Polsce, są to: „Nadanie przywileju jedleńsko-krakowskiego (1430)”, „Uchwalenie konfederacji warszawskiej o wolności religijnej (1573)” i „Konstytucję 3 maja (1791)”.
7 grudnia 1938 r., w siedzibie Instytutu Propagandy Sztuki w Warszawie zaprezentowano publiczności efekty. Następnie obrazy przetransportowano statkiem do Ameryki, aby w kwietniu 1939 r. uświetniły Salę Honorową pawilonu polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku. Jednak wybuch wojny we wrześniu 1939 r. sprawił, iż polski pawilon został pozbawiony źródeł finansowania. Komisarz generalny ekspozycji polskiej prof. Stefan Ropp wyprzedał część wyposażenia. Największa liczba obiektów trafiła do kolekcji Muzeum Polskiego w Chicago. Natomiast zbiór siedmiu obrazów Łukaszowców został zdeponowany w jezuickiej uczelni Le Moyne College w Syracuse w stanie Nowy Jork, gdzie od 1958 r. był prezentowany w tamtejszej bibliotece, początkowo w Grewen Hall, od 1981 r. – w Noreen Reale Falcone Library.
Podczas najbliższej wystawy Łukaszowców w Galerii Wystaw Czasowych MNKD będą również prezentowane indywidualne prace artystów. Jak zaznacza kurator wystawy, bardzo ważne jest aby zwiedzający mieli możliwość porównania cyklu przygotowanego na wystawę w Nowym Jorku z indywidualną twórczością członków Bractwa.
Kurator: Dorota Seweryn-Puchalska
Partnerami wystawy są: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Historii Polski
Sponsorem wystawy jest: PGE Fundacja
Patronat honorowy: Marszałek Województwa Lubelskiego – Jarosław Stawiarski.
Siedem historycznych obrazów autorstwa Bractwa św. Łukasza przedstawionych na niniejszej wystawie znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Polski w Warszawie, które przekazuje wyrazy wdzięczności Le Moyne College w Syracuse w stanie Nowy Jork oraz Stefanowi de Roppowi, byłemu Komisarzowi Generalnemu Polskiego Pawilonu na nowojorskiej Wystawie Światowej, za sprawowanie nad nimi opieki i ich wieloletnią pieczołowitą konserwację.
The seven historical paintings by the Brotherhood of St Luke presented here are in the collection of the Polish History Museum in Warsaw, which expresses its gratitude to Le Moyne College, Syracuse, NY and Stefan de Ropp, former Commissioner General of the Polish Pavilion of the New York World’s Fair, for their stewardship and careful preservation of these works of art over the course of many years.
Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających od 19 czerwca – 6 sierpnia 2023 r.
Galeria Wystaw Czasowych MNKD,
ul. Rynek 19, Kazimierz Dolny
(wejście jak do Muzeum Sztuki Złotniczej)
Bilety:
Normalny: 30 zł/osoba
Ulgowy: 20 zł/osoba
Rodzinny: 60 zł
Zakup biletu online – https://ekobilet.pl/muzeum-nadwislanskie-w-kazimierzu-dolnym-8084/galeria-wystaw-czasowych-48133/520015-bilety-na-wystawe
Aktualne godziny otwarcia Muzeum oraz cennik biletów wstępu znajdziecie Państwo na stronie internetowej MNKD oraz na mediach społecznościowych: https://mnkd.pl/visit/#admission
tekst: Urszula Czarnecka
