Moda. Historia osobista
Profesor Irena Huml (1928-2015)
25 lutego – 18 maja 2025
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
(wystawa upamiętniająca prof. dr hab. Irenę Huml w 10. rocznicę śmierci)
Kuratorka: dr Małgorzata Możdżyńska-Nawotka
Modowa biografia profesor Ireny Huml (13.11.1928–19.05.2015), wybitnej polskiej historyczki i krytyczki sztuki, niezwykle zasłużonej w badaniach nad polskimi sztukami stosowanymi, w tym tkaniną i biżuterią artystyczną; współinicjatorki legnickiego Festiwalu Srebra; kobiety, której styl i elegancja były w środowisku legendarne.
Zaprezentowana na wystawie garderoba Ireny Huml obejmuje ponad cztery dekady – od lat 50. do początku lat 90. XX w. – praktycznie całą historię PRL-u, a zarazem znaczną część życia właścicielki. Wśród ubrań znajdą się te związane z ważnymi etapami kariery zawodowej i życia prywatnego, kreacje noszone do pracy i na wieczór, w mieście i na wczasach, latem i zimą, ubrania gotowe i unikatowe artystyczne kreacje szyte na miarę.
Wystawa odnosi się nie tylko do indywidualnej biografii, ale także rzuca światło na historię ubioru w PRL-u, zagadnienia związane z rolą i funkcjonowaniem kobiety w tej rzeczywistości, inspiruje pytania o trwałość przedwojennych inteligenckich postaw w nowej rzeczywistości, o emancypację, funkcjonowanie kobiet w świecie akademickim i artystycznym, o rodzimą recepcję trendów międzynarodowych i o rolę mody w procesach modernizacyjnych.
Pokazywane obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Muzeum Okręgowego w Koninie, Muzeum Mazowieckiego w Płocku oraz ze zbiorów prywatnych. Wystawie towarzyszyć będzie katalog.
Pisanki i palmy wielkanocne
11 marca – 27 kwietnia 2025
(kiermasz: 12 kwietnia 2025)
Muzeum Etnograficzne Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Kuratorka: Agnieszka Szepetiuk-Barańska
Pisanki, palmy, stroiki, kartki świąteczne i inne ozdoby wielkanocne pokazane zostaną na dorocznej wystawie przygotowanej przez Muzeum Etnograficzne. Zwiedzający zobaczą pisanki zdobione różnymi technikami, m.in. batikową, rytowniczą i aplikacyjną, a także te wykonane na motywach huculskich, suwalskich, opolskich czy rzeszowskich. To opowieść o niecodziennym czasie wielkanocnego świętowania i zaproszenie w podróż do źródeł zwyczajów związanych z obchodzonymi na wiosnę świętami.
Monety i banknoty z daru Narodowego Banku Polskiego
18 marca – 31 sierpnia 2025
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Kuratorka: Magdalena Karnicka
Prezentacja srebrnych monet kolekcjonerskich z 2022 i 2023 r. przekazanych Muzeum Narodowemu we Wrocławiu przez Narodowy Bank Polski. Darowizna jest kontynuacją przekazów NBP zainicjowanych w latach 60. XX w.
W 2024 r. do zbiorów MNWr trafiły m.in.: monety o nominale 50 zł wybite z okazji 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, monety z serii „Skarby Stanisława Augusta” upamiętniające Augusta II Mocnego, Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III; dwudziestozłotówka wybita z okazji 100. rocznicy powstania portu Gdynia i moneta o nominale 10 zł okazji 250. rocznicy powołania Komisji Edukacji Narodowej.
FENOMENalny. Beksiński
Nowe spojrzenie na twórczość mistrza polskiej fotografii
13 kwietnia – 24 sierpnia 2025
Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
(21.02.2025 – 20. rocznica śmierci Zdzisława Beksińskiego)
Kuratorka: Aleksandra Szwedo
W 2025 r. minie 20 lat od tragicznej śmierci Zdzisława Beksińskiego. Muzeum Narodowe we Wrocławiu przygotowuje wystawę poświęconą mniej znanemu, lecz niezwykle istotnemu aspektowi jego twórczości – fotografii.
Ekspozycja będzie próbą osadzenia artysty w szerszym kontekście, w którym pojawi się nie tylko jako twórca „przerażający” i „mroczny”, ale także jako pionier i poszukiwacz nowych form wyrazu, walczący z ograniczeniami współczesnej fotografii.
Beksiński zajmował się fotografią w latach 50. i na początku lat 60. XX w., ale już w 1958 r. uznał to medium za pozbawione artystycznej wartości i zdecydował się je porzucić. Jego refleksje stały się punktem wyjścia do głębszej analizy natury i roli fotografii w kontekście wyzwań współczesności. Dziś pytanie o autentyczność zdjęć nabiera nowego wymiaru. Czy współczesna fotografia generowana przez sztuczną inteligencję rzeczywiście przestaje być sztuką? Te pytania stawiane przez Beksińskiego 67 lat temu dziś wciąż wywołują niepokój i wymagają głębszej refleksji.
Eksponowane na wystawie fotografie są częścią bogatej kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu, jednej z największych w Polsce. W 1977 r. została ona wzbogacona o darowiznę Zdzisława Beksińskiego, który przekazał prace uznawane przez niego za kluczowe dla własnego dorobku. Po raz pierwszy przedstawione zostaną w tak dużym wyborze. Uzupełnią je wypożyczenia z Muzeum Historycznego w Sanoku – nieprezentowane wcześniej ujęcia z okresu, gdy młody Beksiński tworzył setki autoportretów oraz wizerunków ukochanej żony Zofii.
Wystawa zaprezentuje również twórczość artysty w relacjach z ważnymi postaciami polskiej fotografii jak Jerzy Lewczyński czy Bronisław Schlabs. Ważnym elementem będzie także specjalnie przygotowana na wystawę realizacja związanego z Beksińskim, chociaż dużo od niego młodszego artysty, Normana Leto „Bryła życia” – symbolizująca pełne tragedii, emocjonalnych zawirowań i artystycznych poszukiwań życie Beksińskiego. Wystawie towarzyszyć będzie katalog.
Dolny Śląsk pnie się w górę. Rzemiosło i przemysł wzdłuż Śląskiej Kolei Górskiej
17 maja – 17 sierpnia 2025
Muzeum Etnograficzne Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
(wystawa zorganizowana we współpracy z Muzeum Śląskim w Görlitz)
Kuratorki: Joanna Kurbiel, Emilia Jeziorowska
Śląska Kolej Górska uruchomiona w 1867 r. połączyła Görlitz i Węgliniec z Wałbrzychem, umożliwiając rozwój przemysłu i włączając Dolny Śląsk w europejską sieć kolejową. Wystawa składać się będzie z plansz zawierających widoki i mapy dawnego Dolnego Śląska oraz teksty i podpisy zarówno w języku polskim, jak i niemieckim. Wśród eksponatów pokazywanych na wystawie znajdą się modele lokomotyw i powozów, przedmioty i artykuły produkowane w miejscowościach, przez które przejeżdżała Śląska Kolej Górska: porcelana z Wałbrzycha, składane stoły z Olszyny, blaudruki z Gryfowa Śląskiego, koronki z Jeleniej Góry czy chusteczki do nosa z Lubania. Rozbudowa kolei przyczyniła się również do rozwoju turystyki górskiej. Powstawały liczne szlaki turystyczne, schroniska, hotele i restauracje, narodził się przemysł pamiątkarski oraz zwyczaj wysyłania pocztówek, a figurka Liczyrzepy – bohatera najpopularniejszej w regionie legendy – stała się produktem reklamowym Karkonoszy.
Rubens na Śląsku
31 maja – 30 listopada 2025
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
(30 maja 2025 r. przypada 385. rocznica śmierci Petera Paula Rubensa)
Kuratorzy: dr hab. Piotr Oszczanowski, dr Aurelia Zduńczyk
To pierwsza w historii wystawa prezentująca wyrazy fascynacji sztuką genialnego malarza flamandzkiego doby baroku Petera Paula Rubensa na ziemiach historycznego Śląska.
Badania nad recepcją sztuki Rubensa prowadzone są od lat, dotychczas nie udało się jednak w kompleksowy i koherentny sposób przeanalizować i zebrać wszystkich śladów popularności artysty, którego nieposkromiona wyobraźnia odmieniła oblicze sztuki nie tylko w Europie, ale i na innych kontynentach.
Po trwających kilka lat badaniach i przeprowadzonych przez kuratorów kwerendach archiwalnych, źródłowych i terenowych okazuje się, że fascynacje sztuką tego najwybitniejszego malarza czasów baroku znaczyły na ziemiach Śląska setki, jeśli nie tysiące dzieł sztuki i przedmiotów rzemiosła artystycznego. Od swoistej perły w koronie, jaką był obraz samego mistrza znajdujący się w prywatnej kolekcji śląskiej, poprzez rysunki, ryciny tworzone w Antwerpii przez uczniów zatrudnionych w Szkole graficznej Rubensa, kopie, naśladownictwa malarskich oryginałów rozsiane w kolekcjach państwowych, prywatnych, bibliotekach i zbiorach kościelnych, aż po tkaniny artystyczne, kielichy, patery etc.
Wraz z zachowaną dokumentacją dzieł zaginionych/utraconych/niezachowanych tworzą one niezwykle ciekawy i różnorodny krajobraz potwierdzający bezprecedensową siłę oddziaływania sztuki Rubensa na Śląsku. Wystawa złożona będzie zarówno z eksponatów pochodzących ze zbiorów własnych MNWr, jak i równie reprezentacyjnych dzieł użyczonych z kolekcji innych muzeów oraz zasobów kościelnych. Pojawią się na niej również dzieła z kolekcji zagranicznych niepokazywane dotąd w kraju, które dowodzą, jak ogromny wpływ na artystów śląskich i na Śląsku działających miała spuścizna malarskiego i graficznego warsztatu antwerpskiego mistrza. Wystawie towarzyszyć będzie katalog.
Od szkicu do panoramy. 40-lecie udostępnienia Panoramy Racławickiej we Wrocławiu
14 czerwca – 12 października 2025
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Kuratorka: Natalia Sienkiewicz
Pierwszy szkic do malarskiego portretu Tadeusza Kościuszki czy żartobliwy rysunek przedstawiający dwóch pojedynkujących się artystów stojących na rusztowaniach „Panoramy Racławickiej” to tylko dwie prace z kilkudziesięciu pokazywanych na wystawie szkiców, rysunków koncepcyjnych i przygotowawczych ukazujących proces twórczy stojący za monumentalną „Panoramą Racławicką” Jana Styki i Wojciecha Kossaka.
Najważniejszym punktem wystawy, wokół którego zbudowana zostanie cała narracja, będzie „Mała Panorama Racławicka”, która zostanie wypożyczona z prywatnej kolekcji. Olejny „prototyp” wielkiej „Panoramy” powstał przede wszystkim jako narzędzie pomocnicze dla artystów, umożliwiające precyzyjne zaplanowania kompozycji, perspektywy oraz rozmieszczenia postaci i scen batalistycznych na pełnowymiarowym płótnie. Idea stworzenia dzieła zdolnego porwać odbiorcę rozmachem i narracją nie miałaby prawa zaistnieć bez wcześniejszych, realizowanych z ogromną pieczołowitością prac przygotowawczych.
Celem wystawy będzie także przypomnienie twórców biorących udział w realizacji tego niezwykłego dzieła: Jana Styki, Wojciecha Kossaka, Ludwiga Bollera, Tadeusza Popiela, Zygmunta Rozwadowskiego, Teodora Axentowicza, Michała Sozańskiego, Włodzimierza Tetmajera, Wincentego Wodzinowskiego. Zaprezentowane zostaną również prace podejmujące temat bitwy pod Racławicami, ale namalowane przez artystów nie biorących udziału w powstawaniu „Panoramy”, m.in Jana Matejki czy Józefa Chełmońskiego.
Wystawie towarzyszyć będzie katalog zawierający fotografie eksponowanych dzieł oraz teksty przybliżające historię i proces powstawania „Panoramy Racławickiej”.
40-lecie „Panoramy Racławickiej” we Wrocławiu
13 czerwca – 31 sierpnia 2025
Wystawa plenerowa przed wejściem do Muzeum „Panorama Racławicka” prezentująca obecność Panoramy Racławickiej we Wrocławiu.
Galeria sztuki nieprofesjonalnej (nowa ekspozycja stała)
6 września 2025 – otwarcie
Muzeum Etnograficzne Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Kuratorka: Marta Derejczyk
Prace artystów samouków związanych z Dolnym Śląskiem, takich jak m.in. Anna Binkuńska, Jarosław Furgała, Józef Lurka, Józef Mączyński, Brunon Podjaski, Władysław Sałdyka, można będzie zobaczyć na stałej wystawie sztuki nieprofesjonalnej, którą otworzy w 2025 r. Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu.
Zaprezentowane zostaną najciekawsze współczesne obiekty z Działu Sztuki Ludowej ME, w zbiorach którego znajdują się prace malarskie, grafiki, rzeźby i płaskorzeźby, makiety, obiekty nawiązujące do ruchomych zabawek i plastyki obrzędowej. Kolekcja ma przede wszystkim charakter regionalny, obejmując zasięgiem obecne województwo dolnośląskie. W mniejszym zakresie reprezentowane będą też zabytki z Opolszczyzny, województwa lubuskiego, okolic Częstochowy oraz Górnego Śląska.
Otwarcie tej wystawy będzie nawiązaniem do historii instytucji – to właśnie we wrocławskim Muzeum Etnograficznym w 1981 r. otwarta została pierwsza w Polsce stała Galeria Sztuki Nieprofesjonalnej, prezentująca ok. 150 prac kilkunastu autorów.
Waldemar Cwenarski. Czułość. Powroty i poszukiwania
28 września 2025 – 18 stycznia 2026
Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Wystawa z okazji 70. rocznicy otwarcia Arsenału (22.07.1955) i 100. rocznicy urodzin artysty (6.10.1926)
Kuratorka: Anna Chmielarz
Wielka wystawa poświęcona legendarnemu malarzowi i rysownikowi Waldemarowi Cwenarskiemu (1926–1953) zorganizowana w 100. rocznicę jego urodzin i 70. otwarcia Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Plastyki „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale (1955), gdzie prace artysty spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem.
Twórczość Cwenarskiego zasługuje na najwyższe uznanie nie tylko jako przykład niezależnej sztuki powojennej, wyjątkowo przejmujący zapis dramatycznych czasów pokolenia naznaczonego piętnem II wojny światowej, ale również jako uniwersalna, pełna emocji opowieść o potrzebie bliskości, miłości, ochrony tego, co w życiu najcenniejsze. Ekspresyjna technika malowania, niezwykłe wyczucie koloru, stosowanie ciekawych skrótów perspektywicznych, dążenie do syntezy przy zachowaniu maksymalnej siły wyrazu stanowią świadectwo wielkiej wrażliwości i indywidualności tego artysty.
Prace Waldemara Cwenarskiego zaprezentowane zostaną po raz pierwszy w szerokim kontekście sztuki polskiej i zagranicznej: w kontekście możliwych inspiracji (dzieła Witolda Wojtkiewicza, Tadeusza Makowskiego, Georgesa Rouaulta, Käthe Kollwitz, Fransa Masereela), prac współczesnych mu twórców z tzw. pokolenia „Arsenału” (Andrzej Wróblewski, Marek Oberländer, Jan Lebenstein, Jerzy Panek), prac profesorów PWSSP we Wrocławiu (Eugeniusz Geppert, Stanisław Dawski), przyjaciół z uczelni (Józef Hałas, Krystyna Cybińska, Alina Rogalska-Kaćma, Kazimierz Wadowski), sztuki tzw. „Nowych Dzikich” (Zdzisław Nitka, Ryszard Grzyb, Anka Mierzejewska). W sumie pokazanych zostanie blisko 160 dzieł wykonanych w różnych technikach (malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, ceramika), powstałych na przestrzeni ostatnich 120 lat.
Wystawie towarzyszyć będzie katalog.
Skarb Średzki. Korona – symbol panowania
1 października – 30 grudnia 2025
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Kurator: Jacek Witecki
Jeden z najcenniejszych skarbów odnalezionych w Europie w XX w. przez ostatnie trzy miesiące roku można będzie oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Królewska korona ślubna z XIV w. – najcenniejszy zabytek skarbu – będzie główną bohaterką tegorocznej prezentacji. Zwiedzający dowiedzą się, jakie było symboliczne znaczenie koron, jakie ceremoniały i obyczaje związane były z ich noszeniem. Poza prezentacją zabytków złotniczych i monet skarbu, wystawa przedstawi historie słynnych średniowiecznych koron, znanych dziś często jedynie z opisów i źródeł wizualnych, oraz przybliży związane z nimi intrygujące historie.
II Ogólnopolski Przegląd Sztuki Książki
16 listopada 2025 – 15 lutego 2026
Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Najpiękniejsza szopka betlejemska 2025
6 grudnia 2025 – 18 stycznia 2026
Muzeum Etnograficzne Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Kuratorki: Joanna Burda (MDK Śródmieście), Joanna Kurbiel i Emilia Jeziorowska (ME)
XXXIII edycja Wojewódzkiego Konkursu Rzeźbiarskiego „Najpiękniejsza Szopka Betlejemska 2025” dla dzieci i młodzieży, organizowanego przez Galerię Twórczości Plastycznej Młodych działającą w Młodzieżowym Domu Kultury „Śródmieście”.
Co roku uczniowie z Dolnego Śląska mierzą się z tematem, proponując różnorodne i często zaskakujące oryginalnością pomysły interpretacyjne przedstawienia miejsca Narodzenia Pańskiego. Szopki wykonane są z różnych materiałów i w różnych technikach: ceramiczne, ze szkła, tektury, papier mâché, plasteliny, materiałów naturalnych jak drewno, liście, kora, mech, kamienie, ale także z chleba, makaronu, ciastek czy wszelkiego rodzaju materiałów recyklingowych jak np. butelki czy płyty CD. Wyobraźnia twórców jest nieograniczona, co przyczynia się do powstania w każdej edycji konkursu nadzwyczajnych prac.
Mikroświaty. Obrazy w małych formatach ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu
9 grudnia 2025 – 22 marca 2026
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Kuratorki: Małgorzata Macura, Anna Jezierska
Niewielki format – to jedyna cecha, która łączy wszystkie obrazy, które będą pokazywane na tej wystawie. Żaden z nich nie przekroczy wymiarów 40 × 40 cm!
Zazwyczaj ukryte przed okiem widzów, w większości przechowywane są w magazynach ze względu na swoiste „niedopasowanie” do koncepcji galerii wystaw stałych. Jednocześnie wiele z tych dzieł prezentuje doskonały poziom artystyczny oraz zaskakuje rozbudowaną, a nawet monumentalną kompozycją zamkniętą w niewielkim formacie. Obrazy te dowodzą, że mała powierzchnia nie ograniczała ekspresji twórczej artystów kojarzonych z płótnami o tradycyjnych wymiarach. Na wystawie będzie można zobaczyć dzieła znanych twórców, takich jak Artur Grottger, Jan Matejko, Aleksander Gierymski, Bolesław Biegas, Eugeniusz Geppert, Henryk Stażewski czy Pierre-Paul Prud’hon. Inne z kolei wyszły spod pędzla znakomitych, choć dziś nieco zapomnianych artystów, jak np. Émile De Cauwer, Marie Spieler, Odo Dobrowolski, Stanisław Dębicki, Stanisław Janowski czy ostatnio odkrywana Maria Dulębianka.
Interesującym uzupełnieniem ekspozycji będą przedmioty z innych kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu, które również zaskoczą widzów niewielkimi rozmiarami.
