Obraz Marca Chagalla Le Père (1911), który niedawno został zwrócony potomkom pierwotnego właściciela, będzie można oglądać w Muzeum Żydowskim od 16 lutego 2023 r. do 1 stycznia 2024 r.
Ukończony w 1911 roku, w okresie przemian w karierze artysty, Le Père znalazł się wśród 15 dzieł sztuki, które rząd francuski zwrócił właścicielom w kwietniu 2022 roku, w ramach akcji zwrotu dzieł sztuki skradzionych przez nazistów podczas II wojny światowej. Obraz został zwrócony potomkom Davida Cendera, pierwotnego właściciela, a potem sprzedany na aukcji w listopadzie 2022 r. Po sprzedaży nowojorski zespół Phillipsa współpracował z nabywcą dzieła i ułatwił wypożyczenie go Muzeum.
– Muzeum Żydowskie ma zaszczyt zaprezentować rzadki portret Chagalla przedstawiający jego ojca – mówi Claudia Gould, dyrektor Helen Goldsmith Menschel. – Ogromna i systematyczna grabież dzieł sztuki podczas II wojny światowej to jedna z najbardziej dramatycznych historii sztuki XX wieku, która nadal ma swoje reperkusje. Konieczne jest, aby Muzeum Żydowskie opowiadało te historie; ostatnio robiliśmy to w ramach naszej wystawy Afterlives: Recovering the Lost Stories of Looted Art (2021).
Część kolekcji Davida Cendera, wytwórcy instrumentów muzycznych z Łodzi, została mu skradziona w 1940 roku, zanim został wysłany wraz z rodziną do Auschwitz. Podczas gdy Cender przeżył, jego żona, córka i inni krewni zginęli w Auschwitz. We wczesnych latach pięćdziesiątych obraz został ponownie przejęty przez samego Chagalla, który miał do niego szczególny sentyment. W 1988 roku dzieło trafiło do Musée national d’art moderne, Centre national d’art et de culture Georges-Pompidou w Paryżu, a dziesięć lat później zostało zdeponowane w Musée d’art et d’histoire du Judaïsme w Paryżu. Można je tu było oglądać przez 24 lata, zanim badania wykazały, że powinno zostać zwrócone spadkobiercom Cendera.
Le Père to dynamiczny portret, który odzwierciedla kluczową przemianę Chagalla: od studenta sztuki w Sankt Petersburgu do jednej z najważniejszych postaci europejskiego modernizmu. Zimą 1911-1912 Chagall przeniósł się do La Ruche, gminy artystów na obrzeżach Montparnasse we Francji. Prace, które stworzył w ciągu następnych trzech lat, należą do najbardziej cenionych w jego karierze, a jego portrety mają szczególne znaczenie. Le Père to intymny portret ojca artysty Zahara, cichego i nieśmiałego mężczyzny, który przez całe życie wykonywał tę samą pracę fizyczną. Portrety ojca artysty są rzadkością w twórczości Chagalla.
