Najważniejszym wydarzeniem Weekendu Muzeów w Muzeum Narodowym w Gdańsku będzie niewątpliwie otwarcie Oddziału Sztuki Dawnej, który ze względu na prace modernizacyjne został wyłączony z działalności we wrześniu 2019 roku.
15 maja 2021 roku – w pierwszym dniu Weekendu Muzeów (15-16 maja 2021) – publiczność będzie mogła obejrzeć zupełnie nową wystawę stałą „Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki”, na której zostaną zaprezentowane dzieła, które powstały bądź funkcjonowały w Gdańsku od początku XIII do drugiej połowy XVIII wieku. Wybrane obiekty mają audiodeskrypcje, które można pobrać na stronie wystawy w serwisie internetowym www.mng.gda.pl. Otwarcie wystawy będzie poprzedzone emisją filmu dokumentalnego pokazującego jej powstawanie.
Muzeum udostępni także dwie, znane już zwiedzającym, galerie stałe: cyny i złotnictwa, a także, nie pokazywaną jeszcze galerię ceramiki dawnej, która została przygotowana według nowych założeń i zlokalizowana w nowym miejscu.
Nie można też nie wspomnieć o prezentacji „Sądu Ostatecznego” Hansa Memlinga, który zyskał odświeżoną aranżację przestrzeni. Można już odwiedzać przygotowaną dla obrazu stronę internetową, która jest częścią strony głównej www.mng.gda.pl. Została ona wykonana dzięki wsparciu finansowemu Portu Lotniczego w Gdańsku – wieloletniego mecenasa obrazu Memlinga, ale także sponsora wielu ważnych dla zbiorów MNG zakupów dzieł sztuki.
Pobożni i cnotliwi. Dawni gdańszczanie w zwierciadle sztuki.
Scenariusz:
Weronika Grochowska i Magdalena Mielnik
Kuratorzy:
Anna Baranowska-Fietkiewicz, Weronika Grochowska, Lech Łopuski, Magdalena Mielnik i Beata Sztyber oraz Alicja Andrzejewska-Zając, Maja Mociewicz, Beata Purc-Stępniak
Koordynacja:
Agata Abramowicz i Franciszek Skibiński
Opracowanie graficzne:
Hardziej Studio (Patryk Hardziej i Ada Zielińska)
Na wystawie zgromadzono rzeźby, obrazy, wytwory rzemiosła artystycznego obecne w Gdańsku od początku XIII do drugiej połowy XVIII wieku. Szczególny nacisk położono przy tym na funkcje, jakie pełniły one w życiu dawnych gdańszczan. Wystawa dzieli się na trzy strefy. W pierwszej przedstawiono sztukę kościelną, w drugiej – obiekty związane z działalnością publiczną mieszczan, w trzeciej – przedmioty zapełniające prywatną przestrzeń gdańskiego domu.
lstotny jest też podział na średniowiecze i epokę nowożytną. Granicę między nimi wyznacza reformacja – jedno z najważniejszych zjawisk nie tylko w dziejach Europy, lecz także w historii Gdańska. W przestrzeni wystawy obie epoki rozdziela symbolicznie portal z kościoła św. Katarzyny.
W życiu średniowiecznych społeczności religia zajmowała centralne miejsce. Pobożność przejawiała się na różne sposoby. Oprócz udziału w nabożeństwach wyrażały ją posty, pielgrzymki, praktykowanie dobrych uczynków oraz liczne fundacje artystyczne. Szczególną rolę odgrywały malowane bądź rzeźbione retabula (inaczej nastawy ołtarzowe), które stawiano na ołtarzu. To wokół stołu eucharystycznego skupiało się życie religijne wspólnoty. Stąd tak liczna na wystawie obecność retabulów bądź ich fragmentów.
W nowożytnym, a więc już protestanckim Gdańsku religia była nadal bardzo istotna w życiu społecznym. Zmieniły się jednak formy pobożności, które stały się znacznie prostsze od katolickich. Znajdowało to wyraz także w powstających wówczas dziełach sztuki.
Równocześnie z upodobaniem sięgano po starożytną filozofię stoików, którzy wskazywali na to, że wartościowe jest jedynie życie cnotliwe. W życiu prywatnym i publicznym starano się zatem pielęgnować określony zestaw cnót, a ich wyobrażenia zdobiły bramy miejskie, siedziby władzy i prywatne kamienice.
W rękach rządzących miastem przedstawicieli wyższych warstw mieszczaństwa dzieła sztuki stawały się więc narzędziem, dzięki któremu wyrażali najważniejsze dla nich treści moralne, polityczne, społeczne i religijne.
Wystawa pokazuje gdańszczan takimi, jakimi chcieli być widziani – jako pobożnych chrześcijan i cnotliwych członków miejskiej społeczności. Czy tacy w istocie byli? Na to pytanie dzieła sztuki nie dają pewnej odpowiedzi. Pomagają jednak zrozumieć świat ludzi, którzy żyli w Gdańsku przed nami.
Wszystkie informacje o cenach dniach i godzinach otwarcia wystawy, cenach biletów oraz zasadach zwiedzania Oddziału Sztuki dawnej znajdują się na http://www.mng.gda.pl/wystawy/pobozni-i-cnotliwi/.
Franz Kessler, Portret Suzanny van Uffelen 1593-1625, płótno, olej 
Święta Elżbieta, warsztat czeski praski, ok. 1390, wapień marglisty, polichromia 
Mistrz Paweł (XVI w.), Baltazar, Gdańsk, ok. 1515-1530, drewno, ciemnobrązowa glazura 
Mistrz Paweł XVI w., Madonna z Dzieciątkiem, Gdańsk, ok. 1515-30, drewno, ciemnobrązowa glazura 
Jacob Binck Kolonia 14941500 – Królewiec 1569, Model medalu z portretem Georga Schewecke, Prusy Królewskie, 1544, drewno bukszpanowe, relief 
Andreas Stech Słupsk 1635 – 1697 Gdańsk, Martwa natura z wiewiórką, Gdańsk, 1657, płótno, olej 
Franz Kessler, Portret Johanna von Bodeck,1589-1650, 1625, płótno, olej
