Przeszło 1000 lat temu na terenie współczesnej wsi Grzybowo Piastowie postawili potężny gród i rozpoczęli budowę naszego państwa. Na grodzie krzyżowały się szlaki handlowe, przybywał władca, podejmowano ważne decyzje. Ale także toczyło się normalne codzienne życie. Przypomnieniem początków Polski, początków pierwszej dynastii i społeczności budującej państwo jest Grzybowski Turniej Wojów, który w tym roku odbędzie się w dniach 21-22 sierpnia.
VIII Grzybowski Turniej Wojów pod hasłem W boju i w obozie. W zdrowiu i chorobie przypomina zarówno pierwszych władców, jak i mieszkańców grodu oraz społeczność piastowskiej krainy. Jest organizowany w oddziale Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy Rezerwat Archeologiczny – Gród w Grzybowie wspólnie z Wiejskim Stowarzyszeniem Edukacyjno-Kulturalno-Turystycznym „Szansa” z Grzybowa i Burmistrzem Miasta i Gminy Września.
Turniej Grzybowski to wydarzenie o charakterze edukacyjno-rekonstruktorskim odbywające się na terenie wyjątkowym, w autentycznym, ponad 1000-letnim grodzie założonym przez legendarnego przodka Mieszka I – Siemomysła. Tradycja organizacji Turnieju sięga 2001 roku – to już 20 lat.
Celem wydarzenia jest próba przekazania wiedzy historycznej o czasach piastowskich, poprzez prezentacje i animacje historyczne w autentycznym – historycznym miejscu, przy wykorzystaniu sprawdzonej wiedzy historycznej, rekonstruowanej przez znakomitych specjalistów – archeologów, historyków, rekonstruktorów historycznych i animatorów (ponad 250 wykonawców – odtwórców, rzemieślników historycznych, rekonstruktorów, a także edukatorów zajmujących się edukacją historyczną). Podczas dwudniowego spotkania historii i współczesności gród w Grzybowie stanie się żywym miejscem pełnym ludzi w strojach historycznych dając świadectwo życia i funkcjonowania tego miejsca od przeszło 1000 lat.
Jedną z nadrzędnych funkcji grzybowskiego wydarzenia jest edukacja – przekazanie wiedzy o różnych aspektach ówczesnego życia, według jej aktualnego stanu. Życie codzienne, zajęcia gospodarcze, wytwórczość rzemieślnicza, życie rodziny – to wszystko poznajemy w toku badań archeologicznych i historycznych i to wszystko obserwujemy podczas pobytu na grzybowskim grodzie w trakcie corocznego sierpniowego wydarzenia.
Jednak każdy, kto mieszkał na grodzie żył, chorował i umierał. Przyczyny zejścia były oczywiście rozmaite – zarówno naturalne (wiek) jak i przedwczesne, nagłe (wczesne porody, choroby, urazy – powstałe w trakcie pracy, ale też w wyniku walk i rozmaitych konfliktów).
Odsłonięte trzy pochówki na grzybowskim grodzie pozwoliły nam zwrócić uwagę na ten aspekt – na życie i śmierć mieszkańców grodu. O poziomie życia, o kulturze społeczeństw minionych dowiadujemy się właśnie dzięki badaniom miejsc pochówków.
Możemy mówić o dwóch zasadniczych sposobach postępowania ze zmarłymi. Jeden to ciałopalenie – czyli spalenie zmarłego na stosie. Drugi to inhumacja – chowanie zmarłych niespalonych, tzw. obrządek szkieletowy. We wczesnym średniowieczu, w okresie X-XI wiek doszło na terenach piastowskich do zmiany sposobu chowania zmarłych – w miejsce ciałopalenia pojawia się inhumacja. Czas funkcjonowania grzybowskiego grodu pozwala przyjąć, że jego mieszkańcy początkowo grzebali swych zmarłych paląc ich na stosie, a w miarę upływu czasu zaczęli zakładać cmentarzyska gdzie niespaleni zmarli składani byli w ziemnych jamach grobowych.
Analiza cmentarzysk, grobów, szczątków kostnych pomaga domniemywać jak postępowano ze zmarłymi, jaki był do nich stosunek żywych, jakie obrządki towarzyszyły chowaniu. Ale także w wielu przypadkach możemy przypuszczać o przyczynach śmierci. Łatwiej o tym wnioskować na podstawie szkieletów, znacznie trudniej na podstawie szczątków spalonych.
Podczas tegorocznego Turnieju zwrócimy uwagę na codzienną pracę i na stronę militarną ówczesnych mieszkańców grodu. Pokazy życia rodzinnego, obozowego, prezentacja zajęć i rzemiosł, które już dawno zaniknęły, stwarzają doskonałą okazję dla prowadzenia prac archeologii doświadczalnej. Ale siła państwa Piastów opierała się na doborowych wojownikach, na ludziach sprawnie posługujących się bronią. Obecni każdego roku wojowie piesi dają doskonałe świadectwo swoich bojowych umiejętności i sprawności. Można podziwiać zarówno indywidualne umiejętności jak i ćwiczenia oraz walki w szyku bojowym. Dodatkowo przyjazd konnej drużyny i pokaz umiejętności jeździeckich pozwoli zaprezentować dwie formacje militarne w oparciu o jakie rosła potęga państwa Piastów. Wojownicy konni dopełniają obrazu zbrojnej drużyny i ekspresyjnie prezentują nie tylko sprawność bojową ale i nieodzowne współżycie człowieka i zwierzęcia.
Przez 20 lat powtarzających się wydarzeń rekonstrukcji historycznej wyrosło nowe pokolenie, które nadal podtrzymuje tradycję organizowania takich imprez na grzybowskim grodzie. Dzięki tym wydarzeniom kolejne pokolenie odwiedzających gród ma możliwość poznawania historii w sposób żywy i niekonwencjonalny. A dzięki Turniejowi Grzybowskiemu przypominamy miejsce nieco zapomniane, a odgrywające bardzo ważną rolę w początkach tworzenia naszego państwa.
Innym celem Turnieju jest upamiętnienie autentycznego grodu – niezwykłego miejsca będącego czołowym ośrodkiem funkcjonującym u zarania naszej państwowości. Muzeum będące kustoszem tego miejsca jest jednocześnie magnesem przyciągającym pasjonatów i miłośników historii. Ważnym celem Turnieju jest pobudzenie wyobraźni – historycznej i społecznej. Poprzez pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego możliwa jest promocja lokalnego miejsca i jego ważnej roli w historii. Tym samym zwiększa się zainteresowanie turystyczne miejscem i regionem. Turniej to także podtrzymywanie więzi społeczno-kulturalnych, uaktywnienie atrakcyjnego miejsca położonego na uboczu kultury, nauki, szlaków turystycznych. Wydarzenie na grodzie to także zaktywizowanie lokalnej społeczności, zachęcenie do wspólnych działań różnych środowisk.
Grzybowski Turniej Wojów od lat funkcjonuje dzięki dofinansowaniu. Organizacja wydarzenia opiera się na pasjonatach, miłośnikach historii, a głównymi organizatorami są Wiejskie Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalno-Turystycznym „Szansa” z Grzybowa, Burmistrz Miasta i Gminy Września oraz Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy gwarantujące dobre merytoryczne uzasadnienie dziejących się wydarzeń. Sprawne przygotowanie Turnieju, zapewnienie atrakcji, zorganizowanie dobrego, bezpiecznego pobytu wykonawcom oraz odwiedzającym to sprawy najważniejsze.
Program
21 sierpnia 2021 – sobota
10:00 – Ogłoszenie rozpoczęcia turnieju, powitanie uczestników
10:00 – 17:00 – Życie w obozie – obóz wojowników; życie na opolu – zagroda edukacyjna; miodosytnia; zagroda zwierzęca; pokazy rzemiosła (kowalstwo, snycerstwo, dziegciarstwo, stolarstwo, skórnictwo, tkactwo, jubilerstwo, rybactwo, farbiarstwo, rogownictwo i wiele innych); gry i zabawy edukacyjne oraz pokazy przygotowane przez odtwórców; kulinaria
10:00 – 17:00 – GAMA – Grzybowska Akademia Małego Archeologa, zajęcia edukacyjne dla najmłodszych; „Motanki” – warsztaty teatru Małeke
10:30 i 14:00 – Archeologia grodu – oprowadzenie po wykopaliskach archeologicznych (odbiór grupy w bramie wejściowej – Marcin Danielewski, Jacek Wrzesiński)
10:30 – 11:00 – Początek Turnieju – losowanie stacji pojedynków; wyjście na stanowiska
10:30 – 17:00 – Tworzymy GRZYBOWSKI GRÓD – teatr plastyczny (prowadzi Grupa Teatralna Asocjacja 2006 – majdan grodu)
11:00 – 17:00 – Rozgrywki turniejowe: Ucieczka z uczty; Tor przeszkód; Przepychanie belką; Strzelanie z łuku; Wyścig nosiwody
11:00 – 11:45 – „Czytanie z kości” przez antropologa – pokaz i prezentacja urazów i złamań kości ludności z X-XIII wieku z cmentarzysk – Dziekanowice 22 (projekt MKDNiS), Grzybowo gród (sala wystaw czasowych)
11:30 – 16:00 – Inscenizacje i pokazy – zagroda edukacyjna; obóz wojowników; majdan grodu
12:00 – 13:00 – „Czytanie Cherezińskiej” – fragmenty powieści Elżbiety Cherezińskiej czyta Patrycja Osińska (scena pod namiotem)
12:00 – 15:00 – Gra edukacyjna dla publiczności „Wojownik grzybowskiego grodu” – do pobrania w kasie
13:15 – Grzybogranie – Koncert Zespołu „Good Staff” (scena pod namiotem)
14:30 – Pokaz hipiki – Bractwo Rycerskie Jastrzębiec z Gniezna
15:30 – „Bitwa o gród” – starcie zbrojne (majdan grodu)
16:45 – Pogrzeb wodza. Odprowadzenie poległego na pole kurhanowe, pożegnanie gości, zaproszenie na dzień następny
WYSTAWY:
10:00 – 17:00 – Nóż – przedmiot niebanalny – stała wystawa archeologiczna
10:00 – 17:00 – Urodziny pawilonu – wystawa zdjęć dokumentujących 10 lat działalności Rezerwatu i funkcjonowania pawilonu muzealnego, pokaz etapów rozwoju Oddziału MPPL (sala wystaw czasowych)
22 sierpnia 2021 – niedziela
10:00 – Ogłoszenie rozpoczęcia drugiego dnia zmagań, powitanie uczestników
10:00 – 17:00 – Życie w obozie – obóz wojowników; życie na opolu – zagroda edukacyjna; miodosytnia; pokazy rzemiosła (kowalstwo, snycerstwo, dziegciarstwo, stolarstwo, skórnictwo, tkactwo, jubilerstwo; rybactwo, farbiarstwo, rogownictwo i wiele innych); gry i zabawy edukacyjne oraz pokazy przygotowane przez odtwórców; kulinaria
10:00 – 17:00 – GAMA – Grzybowska Akademia Małego Archeologa, zajęcia edukacyjne dla najmłodszych; „Motanki” – warsztaty teatru Małeke
10:00 – 10:30 – Popisy i wywieszenie proporców wojowników
10:15 i 14:00 – Wykład plenerowy – archeologia grodu grzybowskiego (odbiór grupy w bramie wejściowej – Marcin Danielewski, Jacek Wrzesiński)
10:30 – 11:00 – Rozprowadzenie na stanowiska
10:30 – 17:00 – Tworzymy GRZYBOWSKI GRÓD – teatr plastyczny (prowadzi Grupa Teatralna Asocjacja 2006 – majdan grodu)
11:00 – 15:00 – Rozgrywki turniejowe: Bieg przez bagno; Wyniesienie rannego; Rzut toporem; Wypychanie z koła; Pojedynek na miecze; Rzut zapałką
11:00 – 12:00 – Wykład „Wojskowość wczesnośredniowiecznej Polski” – Michał Bogacki (scena pod namiotem)
11:00 – 16:00 – Grzybowski Turniej Łuczniczy (dla publiczności – Stowarzyszenie Łucznicze Siemowit)
11:00 – 15:00 – Inscenizacje – zagroda edukacyjna; obóz wojowników; majdan grodu
12:00 – 15:00 – Gra edukacyjna dla publiczności „Wojownik grzybowskiego grodu” – do pobrania w kasie
12:00 – 13:00 – Czytanie Cherezińskiej – fragmenty powieści Elżbiety Cherezińskiej czyta Patrycja Osińska (scena pod namiotem)
13:15 – Pokaz hipiki – Bractwo Rycerskie Jastrzębiec z Gniezna
14:30 – „Bitwa o gród” – starcie zbrojne (majdan grodu)
15:15 – 16:45 – Finał zmagań turniejowych
16:00 – 16:45 – „Czytanie z kości” przez antropologa – pokaz i prezentacja urazów i złamań kości ludności z X-XIII wieku z cmentarzysk – Dziekanowice 22 (projekt MKDNiS), Grzybowo gród (sala wystaw czasowych)
16:45 – 17:00 – Pożegnanie, ogłoszenie zakończenia turnieju przez heroldów, ściągnięcie proporców, ogłoszenie wici i larum
WYSTAWY:
10:00 – 17:00 – Nóż – przedmiot niebanalny – stała wystawa archeologiczna
10:00 – 17:00 – Urodziny pawilonu – wystawa zdjęć dokumentujących 10 lat działalności Rezerwatu i funkcjonowania pawilonu muzealnego, pokaz etapów rozwoju Oddziału MPPL (sala wystaw czasowych)
WSTĘP WOLNY
