Wystawa Radka Dąbrowskiego „Under the Volcano” / „Pod Wulkanem” i towarzysząca jej publikacja są efektem podróży po świecie, wypraw będących testem możliwości psychicznych i fizycznych, okazją do głębszego poznania samego siebie, jako człowieka i jako artysty. Odległe, rzadko odwiedzane przez ludzi miejsca wywołują ekstremalne emocje – od euforii i zachwytu do beznadziei, lęku i zagubienia. Łączy je doświadczenie wzniosłości opisane przez filozofa Edmunda Burke’a jako namiętność wywołana przez to, co wielkie i wzniosłe w naturze, budzące zachwyt i przerażenie jednocześnie.
Fotografie, przedstawiające często samotną postać stojącą nad przepaścią, widzianą od tyłu, bądź spoglądającą w bezkresny krajobraz, przywołują skojarzenia z romantycznym malarstwem Caspara Davida Friedricha. Ich zbiór znalazł się w książce „The Vistas” (2018) powstałej we współpracy z holenderską historyczką sztuki, Katalin Herzog, która przyjrzała się fotografiom Dąbrowskiego w kontekście różnych teorii idei wzniosłości w sztuce i filozofii. Pięć lat później duet autorów podjął się nowego projektu, a współpraca ta zaowocowała książką „Under the Volcano” oraz obecną wystawą w Muzeum Narodowym w Szczecinie.
Radka Dąbrowskiego fascynuje zarówno twórcza, jak i niszczycielska moc wulkanów. W 2023 roku odbył podróż na Islandię, gdzie masywne lodowce pokrywają aktywne, wybuchające regularnie wulkany, a pięknu przyrody towarzyszy ciągła świadomość zagrożenia życia. Artysta zdał sobie sprawę ze swojego związku z naturą i z fascynacji jej mocami, a tematem tym zajął się w książce „Under the Volcano”. Zawarł tam zdjęcia krajobrazów Islandii i innych miejsc na ziemi. Jak sam pisał: „[…] Na przemian fotografie kolorowe i czarno-białe, o silnej strukturze, ukazują moją ‘podróż odkrywczą’ do wciąż ‘dziewiczej natury’; towarzyszą im również teksty literackie. Podczas współpracy z Katalin zdecydowaliśmy się opisać skojarzenia ze zdjęciami i z tematem książki. Katalin Herzog napisała o ‘odkryciu Ziemi’ i Ziemi jako żywym organizmie, pochodzeniu wulkanizmu, osobliwościach geologicznych Islandii, ale także o poglądach na naturę XVII-wiecznego filozofa Barucha de Spinozy i fikcyjnej opowieści XIX-wiecznego pisarza Juliusza Verne’a o podróży do wnętrza ziemi. W każdym tekście Herzog przeplata opowieści mitologiczne z poglądami naukowymi, a także łączy ze sobą wszystkie teksty, powracając do wcześniej poruszonych wątków. W moich tekstach poetyckich opisuję moje doświadczenia z wulkanami, a także ukazuję pragnienie zgłębienia początków wszechświata. Ponadto ‘rozmawiamy’ w książce ze sobą o mojej pracy i przemyśleniach. Na przykład dotyczących zmian klimatycznych, ekstremalnych warunków pogodowych, których obecnie doświadczamy. Z tego powodu również postawiłem sobie za zadanie ukazanie ‘dziewiczej natury’ w serii zdjęć, zanim zniknie na dobre. Jeśli dzięki mojej pracy ktoś uświadomi sobie niebezpieczeństwa, jakie zagrażają naszej planecie, zacznie o tym myśleć i rozmawiać o tym z innymi, to widzę w tym dodatkowy, pozytywny efekt mojej pracy”.
Radek Dąbrowski urodził się w 1977 w Koszalinie, mieszka i pracuje w Berlinie. W swojej twórczości łączy fotografię, malarstwo i poezję. Studiował malarstwo w Mohr Institute – Instytucie Studiów Zaawansowanych i Badań w Dziedzinie Sztuki i Mediów Nowych, Wydział Sztuki Hanzehogeschool Groningen, Królestwo Niderlandów (1999–2001), w Hunter College of the City University of New York, New York, U.S.A. (1996–1997) oraz w Academie Minerva, Arts Faculty Hanzehogeschool Groningen, Królestwo Niderlandów (1995–1998). Stypendysta Fonds voor Beeidende Kunst en Vormgeving (2001) oraz Groot Brugmanfonds, Królestwo Niderlandów (1996). Brał udział w kilkudziesięciu wystawach indywidualnych oraz zbiorowych.
Daniel Źródlewski
