Społeczny odbiór dziedzictwa polskiej powojennej architektury modernistycznej pozostaje kwestią złożoną. Z jednej strony ostatnie lata przyniosły – w dyskursie w coraz większym stopniu przenikającym do głównego nurtu – jego uznanie i dowartościowanie. Z perspektywy praktycznej ten sam okres zebrał jednak (i wciąż zbiera) niszczycielskie żniwo. Modernistyczne dzieła, które powstały w latach 60. i 70. XX wieku, na przestrzeni ostatnich dekad znikały z ulic naszych miast lub przechodziły metamorfozy, po których trudno w nich rozpoznać dawne, pełne lekkości i precyzji, projekty. W niektórych przypadkach towarzyszyły temu głośne protesty, w innych odbywało się to w całkowitej ciszy.
„Memento” jest sposobem na upamiętnienie – a może niekiedy „odpomnienie”? – nieistniejących już lub zupełnie do samych siebie niepodobnych ikon. W cyklu monochromatycznych grafik brazylijsko-włoski artysta i architekt Vinicius Libardoni portretuje powojenne gmachy z różnych miast Polski, w poetycki sposób oddając przy tym paradoks ich losu. Tyski ZEG i brutalistyczny katowicki dworzec kolejowy, warszawski Supersam i pawilon meblowy „Emilia” na dystopijnych obrazach zostają wyrwane z miejskiego kontekstu. Pejzaże te czytać można jako niepokojące studium rozkładu: samotne i opuszczone budynki ledwo stoją, pękają, kruszą się, osypują w otaczające je zewsząd gruzowisko. Może być jednak i tak, że oniryczne wizje obrazują nie destrukcję, a konstrukcję: budowę wspomnienia, pamięci o zachwycających finezyjną formą budynkach.
Prace zacierają granice nie tylko między rzeczywistością a senną marą, wspomnieniem a wyobrażeniem, ale też pomiędzy sztuką a architekturą. Vinicius Libardoni o dziedzictwie architektonicznym opowiada, wykorzystując właściwy dla tej dziedziny język i strategie formalne. „Memento” to cykl prac zakorzeniony w tradycji grafiki warsztatowej i sięgający po jej najbardziej klasyczne techniki; jednocześnie eksperymentalna strategia formalna Viniciusa Libardoniego czerpie wprost z praktyki placu budowy. Jego misterne rysunki odbite zostają na surowych żelbetonowych płytach. Masywne, brutalne w swej formie obiekty na wielu poziomach – od tych metaforycznych po te całkiem namacalne – stają się pomnikami klasyki polskiego modernizmu. Wielopoziomowe związki między dwiema spotykającymi się tu dziedzinami wzmacniane są przez strukturę wystawy. Masywne obiekty niczym ściany grodzą przestrzeń, dzieląc ją na ciąg wnętrz poświęconych pojedynczym zabytkom modernizmu. Towarzyszą im szczątki wyburzonych budynków oraz dokumentacja filmowa rozbiórek: materialne pozostałości po utraconych obiektach.
wydarzenia towarzyszące wystawie „Vinicius Libardoni: Memento“:
otwarcie wystawy / 30 czerwca 2023 (piątek), godz. 18.00: https://muzeum.tychy.pl/wydarzenie/vinicius-libardoni-memento/
__________________________________________________________________________________
Śladami Marka Dziekońskiego w Tychach
spacer architektoniczny
Sobotnie letnie przedpołudnie warto spędzić, wędrując po tyskich zakamarkach śladem architektury projektu Marka Dziekońskiego.
Trasa spaceru będzie przebiegała od dworca kolejowego, przez obrzeża osiedla A, osiedle B, Park Niedźwiadków oraz osiedle E, a zakończy się przy Młodzieżowym Domu Kultury nr 2 (ul. Elfów 56).
Marek Dziekoński urodził się 30 września 1930 roku w Warszawie. W latach 1949–1955 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. W latach 1954–1959 był asystentem w Katedrze Projektowania Budynków Społeczno‑Mieszkalnych macierzystej uczelni. W 1959 roku związał się z Miastoprojektem Nowe Tychy, gdzie pełnił funkcje: projektanta, starszego projektanta oraz kierownika pracowni. U schyłku lat 70. ponownie zamieszkał we Wrocławiu, gdzie intensywnie kontynuował działalność zawodową. Pracował we Wrocławskim Biurze Projektowo‑Badawczym Budownictwa Przemysłowego, a po przejściu na emeryturę prowadził własną pracownię architektoniczną Axis. Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień w konkursach architektonicznych (samodzielnie oraz ze współautorami). Na jego dorobek składają się liczne zrealizowane projekty. Do najważniejszych należą: budynek Panoramy Racławickiej we Wrocławiu (współautor: Ewa Dziekońska), pawilon Klubu Górniczego w Tychach, budynek banków w Tychach (współautorka: Ewa Dziekońska), hala sztucznego lodowiska w Tychach. Marek Dziekoński był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich. Zmarł 3 maja 2002 roku we Wrocławiu.
data: 15 lipca 2023 (sobota), godz. 11.00–13.00
miejsce zbiórki: ul. A. Asnyka 1 (przed budynkiem dworca kolejowego), Tychy
prowadzi: dr Patryk Oczko
zapisy: 887 450 212 (także SMSem), g.oleksy@muzeum.tychy.pl
wstęp wolnywięcej: https://muzeum.tychy.pl/wydarzenie/sladami-marka-dziekonskiego-w-tychach/
_________________________________________________________________________________
Zabawa w mozaikę – rodzinne warsztaty plastyczne
Propozycja skłaniająca do refleksji nad tym, co utracone i niedostrzegalne dla oka tak, jak jeszcze 50 lat temu…
Uczestniczki i uczestnicy warsztatów stworzą mozaikę. Za inspirację posłuży mozaikowa dekoracja (proj. i wyk. Franciszek Wyleżuch, ok. 1969) z nieistniejącego już budynku Zakładu Elektroniki Górniczej w Tychach (proj. Marek Dziekoński). To próba wejścia do świata architektów i plastyków projektujących dawną tyską ikonę miasta – ZEG (1966–2015), a jednocześnie zaproszenie do świata abstrakcji, światłocienia, zabawy kontrastami.
To propozycja nie tylko dla najmłodszych – zapraszamy też rodziców i opiekunów, ponieważ doceniamy rodzinne i międzypokoleniowe więzi. Ważne: osoby niepełnoletnie zapraszamy w towarzystwie opiekuna.
Zachęcamy również grupy zorganizowane – istnieje możliwość zamówienia warsztatów w innym, wcześniej wspólnie ustalonym terminie do 26 sierpnia 2023 roku (udział płatny: 100 zł od grupy, maksymalna liczba uczestniczek i uczestników to 30 osób).
data: 26 lipca 2023 (środa), godz. 11.00–13.00
miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
prowadzi: Natalia Sitko
zapisy: 887 450 212 (także SMSem), n.sitko@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny
więcej: https://muzeum.tychy.pl/wydarzenie/zabawa-w-mozaike/
__________________________________________________________________________________
Drukowane obrazy: od rysunku do betonu – warsztaty artystyczne dla każdego
Vinicius Libardoni, brazylijsko-włoski artysta i architekt, upamiętnia w niezwykły sposób dziedzictwo polskiej powojennej architektury modernistycznej. W cyklu monochromatycznych grafik odbitych na surowych żelbetonowych płytach portretuje gmachy z różnych miast Polski, powstałe w latach 60. i 70. XX wieku, oddając paradoks ich losu. Wśród nieistniejących lub samych do siebie niepodobnych ikon znajdują się m. in. budynek Zakładu Elektroniki Górniczej w Tychach (1966–2015), proj. Marek Dziekoński czy brutalistyczny dworzec kolejowy w Katowicach (1974–2010), proj. Zespół „Tygrysów” (Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński, Eugeniusz Wierzbicki).
Uczestniczki i uczestnicy warsztatów, inspirując się fragmentami mozaikowej dekoracji (proj. i wyk. Franciszek Wyleżuch) z nieistniejącego już budynku Zakładu Elektroniki Górniczej w Tychach (proj. Marek Dziekoński), stworzą własne mozaiki oparte na swoich rysunkach. Następnie zostaną one odlane w małe wydrukowane panele. Praca warsztatowa, symulując proces tworzenia dzieł sztuki prezentowanych na wystawie, pozwoli je lepiej zrozumieć.
To propozycja nie tylko dla najmłodszych – zapraszamy też rodziców i opiekunów, ponieważ doceniamy rodzinne i międzypokoleniowe więzi. Ważne: osoby niepełnoletnie zapraszamy w towarzystwie opiekuna.
data: 26 sierpnia 2023 (sobota), godz. 14.00–18.00
miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
prowadzi: Vinicius Libardoni
zapisy: 887 450 212 (także SMSem), n.sitko@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny
więcej: https://muzeum.tychy.pl/wydarzenie/drukowane-obrazy-od-rysunku-do-betonu/
czas trwania: 30 czerwca–26 sierpnia 2023
miejsce: Muzeum Miejskie w Tychach, Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
wstęp wolny
kurator: Kuba Żary
przygotowanie wystawy: dr Patryk Oczko, Aleksandra Matuszczyk
identyfikacja wizualna i infografika: Marcin Kasperek KLARstudio.pl
koordynacja produkcji: Dorota Kordys
program edukacyjny: Vinicius Libardoni, Natalia Sitko
promocja: Agnieszka Woszczyńska, Gabriela Oleksy
więcej: https://muzeum.tychy.pl/wystawa/vinicius-libardoni-memento/
fot. budynek Zakładu Elektroniki Górniczej w Tychach (1966–2015), proj. Marek Dziekoński, fot. 1969, ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Tychach, w opracowaniu Viniciusa Libardoniego
wystawa czynna:
wtorek, środa: 9.00–15.00
czwartek, piątek, sobota: 10.00–19.00
wstęp wolny
opracowanie: Agnieszka Woszczyńska
