W związku z minioną 85. rocznicą tak zwanej operacji polskiej NKWD, przeprowadzonej przez Sowietów w latach 1937-1938, w Sokołach na Podlasiu trwa budowa pierwszego w Polsce pomniku ofiar owej zbrodni. Ponadto zaplanowano spotkanie naukowe poświęcone zagadnieniu owego zapomnianego ludobójstwa i eksterminacji naszych rodaków.
Zdaniem Fundacji Piękno Życia, mimo że jest to jedna z największych zbrodni ludobójczych XX wieku, w świadomości współczesnych mieszkańców Polski pozostaje praktycznie nieutrwalona. Tymczasem przypominanie i uzmysławianie Polakom stalinowskich zbrodni powinno nieprzerwanie trwać. Według Fundacji fakt, że w Polsce nie było dotąd miejsca upamiętniającego ofiary operacji polskiej NKWD, jest dowodem na to, że istniała taka potrzeba.
Zdaniem Fundacji wiedza o zbrodniach wojennych na ludności narodowości polskiej jest niezbędna, zwłaszcza w obliczu ostatnich wydarzeń, gdy spadkobiercy ZSRR po raz kolejny sięgają po wypróbowane metody eksterminacji.
– Z uwagi na naszą działalność mającą na celu dbanie o zdrowie, również psychiczne, Polaków, wiemy, jak istotne jest budowanie świadomości patriotycznej – zaznacza dr Sławomir Jakima z Fundacji Piękno Życia, która wystąpiła z pomysłem organizacji konferencji naukowej w dniu odsłonięcia pomnika ofiar.
Co istotne, pomnik w Sokołach jest pierwszym monumentem upamiętniającym ofiary operacji polskiej NKWD 1937-1938 – a jego budowa nie doszłaby do skutku bez inicjatywy i wsparcia premiera Mateusza Morawieckiego i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Powstanie pomnika ofiar operacji polskiej NKWD w Sokołach ma swoje podłoże nie tylko w oczywistej potrzebie pielęgnowania pamięci o tym tragicznym zdarzeniu.
– Tereny te były również dotknięte prześladowaniami ze strony sąsiada zza wschodniej granicy. Czyni to niniejszą inicjatywę tym bardziej uzasadnioną – podkreśla wójt gminy Sokoły Józef Zajkowski i dodaje:
– Monument został wzniesiony w parku przy Centrum Kulturalno-Bibliotecznym w Sokołach, gdzie na co dzień spotykają się okoliczni mieszkańcy – szczególnie młode osoby, które korzystają z pobliskiej infrastruktury rekreacyjnej. Niech będzie to kolejny przyczynek do tego, by młodzież wzrastała w duchu miłości do ojczyzny i szacunku dla jej przeszłości.
Harmonogram wydarzenia, 8 grudnia 2022 roku:
- 10:15 Msza Święta w Bazylice Mniejszej w Sokołach
- 11:00 Uroczyste odsłonięcie pomnika na placu przy Centrum Kulturalno-Bibliotecznym w Sokołach
- 12:00 Konferencja „Byliście – jesteśmy. Pamięci ofiar operacji polskiej NKWD 1937-1938”
W spotkaniu naukowym zorganizowanym w dniu odsłonięcia pomnika, wezmą udział badacze od lat zajmujący się analizą tej zbrodni i czynnie przywracający pamięć o niej w swych publikacjach i wystąpieniach oraz na łamach prasy.
Program konferencji: „Byliście – Jesteśmy. Pamięci ofiar operacji polskiej 1937-1938” zawiera następujące wystąpienia:
- 12:00-12.30 powitanie gości;
- 12:30-12:50 wystąpienie Andrzeja Chwaliboga – twórcy pomnika;
- 12:50-13:10 „Polacy – pierwszy naród ukarany” – prof. Mikołaj Iwanow;
- 13:10-13:30 „Operacja antypolska, druga największa część ludobójstwa Wielkiego Terroru – administracja zbrodni” – dr Tomasz Sommer;
- 13:30-13:50 „Edukacyjna ideologizacja Polaków na Białorusi – wychowanie czerwonych Polaków” – dr Andrzej Biały;
- 14:30-14:50 „Wykonawcy rozkazu nr 00485” – dr Maciej Maciejowski;
- 14:50-15:10 „Od autonomii do genocydu – losy Polaków sowieckiej Mińszczyzny. Polski Rejon Narodowościowy (Dzierżyński) i polska autonomia sowiecka w BSRS – geneza i zniszczenie” – prof. Zdzisław Julian Winnicki;
- 15:10-15:30 „Sowieckie prawo karne czasów Wielkiego Terroru” – prof. Piotr Fiedorczyk.
Uroczystość odsłonięcia pomnika ma charakter otwarty.
