Wystawę poświęconą Marianowi Rejewskiemu otwarto w środę, 11 maja, przed Urzędem Marszałkowskim w Toruniu. Zaprezentowano także biografię wybitnego polskiego matematyka i kryptologa, który ze swoim zespołem w styczniu 1933 roku złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
Wystawa została zaprezentowana w środę przed gmachem Urzędu Marszałkowskiego. Przygotowało ją Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej Delegatury IPN w Bydgoszczy.
– Marian Rejewski przez swoją pracę, oddanie ojczyźnie oraz służbę wojskową uratował dziesiątki, setki tysięcy istnień ludzkich. Złamanie kodu Enigmy ostatecznie przełożyło się na zwycięstwo nad Niemcami w II wojnie światowej oraz uchronienie wielu istnień, głównie żołnierzy – mówił marszałek województwa Piotr Całbecki.
Marszałek województwa ocenił, że tylko „prawda może dać fundament solidnej przyszłości”. Mówił o tym, że nadal na Zachodzie nie jest w pełni znana historia Rejewskiego, a wiele powstających o Enigmie filmów mija się z prawdą, rzeczywistością. Wskazał, że szczególnie w dobie wojny, którą Rosja rozpętała na Ukrainie, istotna jest prawda.
– Prezydent Putin mówi 9 maja, że w Buczy Ukraina w kilka dni po wyjściu z tej miejscowości Rosjan, przygotowała mistyfikację zbrodni. W głowie się nie mieści, żeby w XXI wieku ludzie tego słuchali, klaskali. Szokuje w ogóle to, że ktoś ma czelność to powiedzieć. W normalnym świecie taki ktoś nie powinien w ogóle istnieć. A tego kłamstwa na co dzień, wszędzie ogrom – mówił Całbecki.
Dlatego dziękował pomysłodawcom wystawy za odsłanianie prawdziwych kart historii Polski, kart często przemilczanych przez inne kraje – w tym przypadku m.in. Wielką Brytanię.
– Chciałbym z tego otwarcia przekazać jedno przesłanie, jak pięknie można połączyć matematykę z miłością do ojczyzny. Cały życiorys Rejewskiego pokazuje, że ta +królowa nauk+ nie bez powodu ma taką rangę w naszym życiu – mówił zastępca dyrektora oddziału IPN w Gdańsku Mirosław Golon.
Po otwarciu wystawy w Urzędzie Marszałkowskim odbyło się spotkanie z prof. Robertem Gawłowskim, autorem biografii Rejewskiego „Jestem tym, który rozszyfrował Enigmę. Nieznana historia Mariana Rejewskiego”. Książkę tą zaprezentowano uczestnikom spotkania w trakcie prelekcji.
Marian Rejewski (ur. 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy – zm. 13 lutego 1980 r. w Warszawie), polski matematyk i kryptolog, był do 1939 r. pracownikiem wywiadu wojskowego (Biuro Szyfrów nr 4). Stworzony przez niego wspólnie z Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim zespół w styczniu 1933 r. złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma i zbudował jej działającą kopię.
Rejewski, jako jedyny z zespołu, wrócił po wojnie w 1946 r. z Wielkiej Brytanii do Polski, gdzie czekała na niego żona i dwójka dzieci. Do emerytury pracował w bydgoskich zakładach na podrzędnych stanowiskach. Prawdę o swych dokonaniach ujawnił w napisanych w 1967 r. wspomnieniach.
W Bydgoszczy są liczne upamiętnienia Rejewskiego. To m.in. pomnik, tablice pamiątkowe i mural, a jego imię noszą ulica, szkoła i jeden z tramwajów. (PAP)
autor: Tomasz Więcławski
