W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podsumowano 10 etapów badań archeologicznych prowadzonych od 2016 r. na półwyspie Westerplatte przez zespół archeologów MIIWŚ. To pierwsze tego typu badania, prowadzone na tak szeroką skalę, obejmujące te tereny.
Archeolodzy, pod kierownictwem Filipa Kuczmy, wypracowali na Westerplatte łącznie 1440 dni. W tym czasie zespół w składzie: Adam Dziewanowski, Piotr Kalka, Przemysław Garlicki, Joanna Jarzęcka-Stąporek, Agnieszka Naleźny-Skurzyńska, Tomasz Pawlak, Monika Garas i Adrian Skurzyński, zrealizował 34 wykopy badawcze i 79 sondaży archeologicznych. Badaniami objęto 7422 m² powierzchni dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej!
Dyrektor MIIWŚ, dr hab. Grzegorz Berendt przypomniał o skali działań archeologów MIIWŚ oraz zwrócił uwagę na ich celowość oraz naukowy charakter: Od wiosny 2016 roku trwają intensywne prace z bardzo dobrym rezultatami. Wszystkie odkrycia są zasługą przede wszystkim archeologów i historyków z nimi współpracujących, którzy badając materiał źródłowy, typują miejsca do kolejnych eksploracji. Ideałem jest to, aby cały teren dostępny przebadać w toku inwestycji prowadzonej na Westerplatte tak, żebyśmy w pewnym momencie jako muzeum, jako zespół archeologiczny mogli stwierdzić: to, co można było zrobić, dokonaliśmy, teren jest przebadany i możliwe do ustalenia wyniki opracowane, udostępnione, przedstawione w formie papierowych i internetowych publikacji. Taki jest cel strategiczny.
Z kolei Filip Kuczma, kierownik Działu Archeologicznego MIIWŚ, podsumował 10. sezon badań. Nadmienił także, że od grudnia na Westerplatte kontynuowany będzie rozpoczęty w tym roku projekt badawczy „Poszukiwanie śladów biologicznych w miejscu śmierci starszego strzelca Konstantego Jezierskiego”, realizowany we współpracy z Pomorskim Uniwersytetem Medycznym w Szczecinie i oddziałem IPN w Gdańsku: W tym roku odsłoniliśmy i udokumentowaliśmy kilka budynków ważnych dla historii składnicy. Była to wartownia numer 3, pierwotnie wbudowana w willę podoficerską na Westerplatte. Odsłoniliśmy również budynek Mikołajewa, gospodarstwa pomocniczego składnicy na Westerplatte. Poszukiwaliśmy reliktów fundamentów jednego ze schronów amunicyjnych, schronu amunicyjnego nr 9. […] Kontynuowaliśmy poszukiwania miejsca śmierci i najprawdopodobniej pochówku jednego z obrońców Westerplatte, legionisty Mieczysława Krzaka, który zginął w rejonie placówki „Fort” na Westerplatte. […] Dodatkowym efektem prac prowadzonych w rejonie tej placówki jest rozpoznanie fortyfikacji ziemnych wykonanych przez Polaków tuż przed wybuchem wojny i odróżnienie ich od zachowanych również linii okopów niemieckich z 1945 r. W tym roku również chcieliśmy zlokalizować stanowisko najcięższej armaty, kalibru 76 mm, którą dysponowała składnica w trakcie obrony. Nie udało się jak na razie zlokalizować tego stanowiska, ale będziemy kontynuować te prace w kolejnych latach, mam nadzieję. Łącznie przebadaliśmy w tym roku obszar o powierzchni ponad 1600 m2 i pozyskaliśmy 3700 zabytków. Około 2000 z nich uznaliśmy za cenne ze względów historycznych i wystawienniczych.
Podczas konferencji Filip Kuczma także krótko podsumował wszystkie dotychczasowe prace archeologiczne na Westerplatte, które obejmowały teren: […] od muru granicznego składnicy aż do końca składnicy, czyli do Mikołajewa, który jest położony przy basenie amunicyjnym. […] w ciągu tych 10 etapów pozyskaliśmy blisko 70 tys. artefaktów […] obrazują one całą historię Westerplatte od połowy XVII w. po czasy tak naprawdę współczesne […]. Najważniejszym odkryciem w ciągu tych 7 lat było odnalezienie miejsca pogrzebania polskich obrońców Westerplatte. Dzięki temu powstał cmentarz Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, na którym 4 listopada zeszłego roku odbył się uroczysty państwowy pochówek 9 odnalezionych przez nas żołnierzy oraz ich dowódcy, komendanta składnicy mjr. Henryka Sucharskiego.
Kolejny, 11. etap badań archeologicznych na Westerplatte, jest planowany na wiosnę przyszłego roku.
dr Zuzanna Szwedek-Kwiecińska
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
