5 sierpnia 2020 r. w siedzibie Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy im. Leona Wyczółkowskiego odbyła się uroczystość oficjalnego przekazania właścicielom (w tym Muzeum Okręgowemu oraz Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego) zbiorów i dzieł odzyskanych przez funkcjonariuszy Komendy Wojewódzkiej Policji w Bydgoszczy w ramach nadzorowanych przez Prokuraturę Okręgową w Bydgoszczy dwóch postępowań karnych.
W uroczystości wzięli udział m.in. dyrektor Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy Wacław Kuczma, kierownik Zakładu Konserwacji i Restauracji Sztuki Nowoczesnej Wydziału Sztuk Pięknych w Toruniu (autor pozycji naukowych z dziedziny konserwatorstwa, a także ekspertyz i opinii konserwatorskich, z którego specjalistycznej wiedzy organa ścigania korzystały w toku śledztwa) prof. Dariusz Markowski, I z-ca Komendanta Wojewódzkiego Policji w Bydgoszczy insp. Mirosław Elszkowski oraz prokurator Violetta Głowacka – zastępca Prokuratora Okręgowego w Bydgoszczy, będąca jednocześnie prokuratorem nadzorującym oba śledztwa, w toku których odzyskano prezentowane dzieła.
Część z odzyskanych przez organa ścigania prac została zidentyfikowana jako „straty wojenne” figurujące w katalogu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Odzyskano także inne zabytkowe i cenne muzealnie przedmioty utracone m.in. przez Miejskie Muzeum w Bydgoszczy w okresie II wojny światowej i tuż po niej (prace malarskie, graficzne, zbiory biblioteczne, a także meble – w znacznej części stanowiące spuściznę po Leonie Wyczółkowskim).
Prokurator Violetta Głowacka podziękowała pracującym nad sprawą funkcjonariuszom Komendy Wojewódzkiej Policji w Bydgoszczy za odzyskanie dzieł i przedstawiła ogólny rys obu nadzorowanych przez siebie śledztw. Pierwsze z nich zostało wszczęte w czerwcu 2019 roku w oparciu o informacje zebrane przez funkcjonariuszy. Dotyczyło podejrzenia przyjęcia i pomocy w ukryciu w Bydgoszczy dóbr o szczególnym znaczeniu dla kultury, pochodzących z Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, w tym zarejestrowanych jako straty wojenne.
W wyniku przeprowadzonych w toku śledztw kilkudziesięciu przeszukań – zarówno u osób prywatnych, jaki i w antykwariatach – zabezpieczono łącznie ponad 400 obiektów, w tym zabytków archeologicznych oraz dzieł malarskich.
V. Głowacka podziękowała także za pomoc w identyfikacji i zabezpieczeniu odzyskanych dzieł pracownikom muzeum, w szczególności Annie Pruss-Świątek (kustoszce i kierowniczce Działu Inwentaryzacji Zbiorów) oraz Ewie Sekule-Tauer (kustoszce i kierowniczce Działu Leona Wyczółkowskiego), a także podkreśliła szczególny wkład prof. Dariusza Markowskiego w opracowanie opinii eksperckiej dla potrzeb organów ścigania.
Insp. Mirosław Elszkowski zwrócił uwagę na ogromne zaangażowanie pracujących nad sprawą funkcjonariuszy Policji, a także wzorcową współpracę z nadzorującą sprawę Prokuraturą, podkreślając jednocześnie ponadprzeciętne zaangażowanie obu instytucji w odzyskanie i zabezpieczenie tych niezwykle cennych dla kultury dóbr.
Dyrektor muzeum Wacław Kuczma wyraził wdzięczność i radość z powrotu w mury bydgoskiego muzeum dzieł uznanych przed laty za bezpowrotnie utracone, podkreślając niezwykłą wartość odzyskanych prac i przedmiotów.
Podczas uroczystości zaprezentowano część odzyskanych obrazów i przedmiotów, a także udostępniono prezentację multimedialną zawierającą podstawowe informacje na temat najcenniejszych eksponatów.
Śledztwa, w toku których udało się odzyskać i zabezpieczyć cenne dzieła sztuki i pamiątki po Leonie Wyczółkowskim, pozostają w toku. Zarzuty popełnienia przestępstw związanych z zaborem części odzyskanych prac malarskich przedstawiono dotąd dwóm osobom, które zasadniczo przyznały się do ich popełnienia.
