piątek, 29 marca, 2024

Historyczny patchwork? Ciekawa ława wróciła do Dworu Artusa w Gdańsku

Dzięki dofinansowaniu Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów do Dworu Artusa, oddziału Muzeum Gdańska, powróciła neobarokowa ława z kolekcji Lessera Giełdzińskiego. Sprzedany po śmierci znanego gdańskiego kolekcjonera na aukcji w Berlinie eksponat powrócił do Gdańska po 109 latach.

Lesser Giełdziński był dla Gdańska niezwykle ważną postacią przełomu XIX i XX wieku. Urodzony w 1830 roku we Włocławku bogaty kupiec zbożowy żydowskiego pochodzenia z miastem nad Motławą związany był od 1860 roku. Zasłynął jako kolekcjoner dzieł sztuki. Gromadził przede wszystkim przedmioty związane z kulturą żydowską i historią Gdańska, np. meble, obrazy, ryciny, ceramikę, rzeźby, zegary, świeczniki, pasy słuckie, mapy, książki, instrumenty muzyczne, biżuterię, a nawet laski, fajki i guziki. Jego wkład w działalność kulturalną i kolekcjonerską został doceniony przez Cesarza Prus Wilhelma II Królewskim Orderem Koronnym II klasy i Orderem Czerwonego Orła IV klasy. Giełdziński przekazał również gromadzone eksponaty, np. na wyposażenie Sieni Gdańskiej w Dworze Artusa (1901), czy do Wielkiej Synagogi (1904).

Jego kolekcja liczyła ponad 2400 obiektów. Po śmieci Giełdzińskiego w 1910 r. spadkobiercy mieli, na preferencyjnych warunkach, odsprzedać kolekcję Miastu. Tak się jednak nie stało. Licytacja cennych przedmiotów na aukcji w Berlinie w 1912 roku trwała… cały tydzień. Część kolekcji nabyło wówczas londyńskie Victoria and Albert Museum, muzea w Niemczech, Krakowie i Poznaniu oraz osoby prywatne.


Podczas licytacji przedstawiciele miasta zakupili przedmioty za około 7.000 marek, które następnie przekazali do zbiorów Prowincjonalnego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Domu Uphagena. Ława została sprzedana kolekcjonerowi z Niemiec. I tam przetrwała I i II wojnę światową. Kilka lat temu zakupił ją kolekcjoner z południowej Polski. W 2020 r. uwagę muzealników z Muzeum Gdańska przykuł posiadany przez kolekcjonera stół z kolekcji Giełdzińskiego, ale podczas wizyty na miejscu okazało się, że tuż obok stała… o wiele ciekawsza ława.

Zdobiony intarsjami stół zakupiono zgodnie z wcześniejszą umową do Muzeum, ale by zakupić wycenioną na 55 tys. złotych ławę zdecydowano się poszukać finansowania zewnętrznego. W 2021 r. dotację na zakup zabytku przyznał Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.


Ława o konstrukcji skrzyniowej, a więc takiej, która pod siedziskiem ma schowek, powstała w XIX w., ale do jej konstrukcji użyto elementów z końca XVI i XVII wieku. Z XVIII lub XIX wieku pochodzą rzeźby lwów oraz elementy trzymające konstrukcję. Natomiast najstarsze – zdobione boki – pochodzą z przełomu XVI/XVII wieku.

Zaplecek i olicowanie skrzyni są bogato intarsjowane różnymi gatunkami drewna: drewna dębowego, jesionu, jaworu, gruszy, klonu, lipy i hebanu. Dzięki temu zabiegowi na meblu umieszczono wizerunki konnych rycerzy, siedemnastowiecznego arystokraty, postacie męskie z muszkietami w strojach myśliwskich, sceny myśliwskie i biblijny temat „snu Jakuba”. Jedynym elementem pozwalającym na dokładne datowanie części mebla jest data wskazująca na 1612 rok.

Elementy dekoracyjne łudząco przypominają wystrój mieszczącej się w Dworze Artusa Wielkiej Hali. Być może więc pochodzą z tego samego warsztatu?


Eksponat o szerokości 208 cm, wysokości 134 cm i głębokości 62 cm został zakupiony z myślą o prezentowaniu go na wystawie stałej w Dworze Artusa oraz jako element zajęć edukacyjnych dla młodzieży poświęconych kolekcji Lessera Giełdzińskiego w Gdańsku i powstaniu Sieni Gdańskiej.

Zabytek można zobaczyć w godzinach otwarcia oddziału Muzeum Gdańska. Od piątku, 18 czerwca br., Dwór Artusa będzie czynny codziennie w godz. 10:00-19:00. Zakup biletów będzie możliwy do godz. 18:15.

Zakup ławy skrzyniowej zrealizowano w ramach programu Rozbudowa kolekcji muzealnych Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Wartość projektu brutto to ok. 55 tys. zł brutto (44 715,45 zł netto). Wkład własny Muzeum Gdańska wyniósł 13,67 tys. zł brutto (11 115,45 zł netto).  

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Pod naszym patronatem

Wiosna Jazzowa Zakopane 2024

PROLOGAMI MUZYCZNYMI W KLUBOKAWIARNI STACJI KULTURA W ZAKOPANEM ZAPRASZAMY NA J...

Prolog United Europe Jazz Festiwal ...

Miasto Zakopane oraz Zakopiańskie Centrum Kultury serdecznie zapraszają do Klub...

ŁEMKOWSKO – POGÓRZAŃSKI JARMARK ...

Muzeum - Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach - oddział Zagroda Maziarska ...

Jarmark Wielkanocny w podpoznańskim Mu...

Wraz z nadejściem wiosny Muzeum Narodowe Rolnictwa zaprasza do Szreniawy (gmina...

Marzanna 17.03.2024. w Muzeum Młynarst...

Miejsce: Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urządzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu (M...